Sünbülzâde Vehbî Divanı’nda Poetik Unsurlar

Abstract

ÖZ Bu araştırmada 18. yüzyıl klasik Türk şiirinin önemli temsilcilerinden Sünbülzâde Vehbî’nin Divanı’nda yer alan poetik unsurlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapılan literatür incelemesinde Vehbî’nin Divan’ı üzerine bu bağlamda bir çalışma yapılmadığı görülmüştür. Poetik unsurlar bağlamında yapılan Divan incelemesinde elde edilen bulguları şiir, şair ve çevreye yönelik unsurlar şeklinde gruplandırılarak aktarılmıştır. Çalışmada, öncelikle poetik bir unsura işaret ettiği düşünülen beyitler fişleme yöntemiyle tespit edilmiş ve gruplandırılmıştır. Daha sonra bu beyitlerin poetik bağlamda açıklamaları yapılmıştır. Aynı poetik temaya yönelik şahit beyitler bir arada ele alınarak kendi içinde bir kompozisyon oluşturması sağlanmıştır. Bir beyitte birden fazla poetik konuya temas edilmesi durumunda beyit, öncelikle hangi konuya daha iyi şahitlik ediyorsa o kısma alınmış, ilgili diğer başlıkta ise beytin açıklaması yapılıp gereksiz tekrardan kaçınmak adına beytin metni verilmemiş, sadece künyesi verilmekle yetinilmiştir. Elde edilen poetik unsurlara dair bulgular, şairin hayatı, sanatı ve eserlerinin kısaca ele alındığı birinci bölümden sonra “Sünbülzâde Vehbî’nin Divanı’nda Poetik Unsurlar” başlığı altında ikinci bölümde ele alınmıştır. İkinci bölüm ise kendi içinde “Şiirle İlgili Poetik Unsurlar, Şairle İlgili Poetik Unsurlar ve Çevre ile İlgili Poetik Unsurlar” şeklinde üç alt başlıktan oluşmaktadır. Bu başlıklarda şairin şiir ve şair anlayışları, dönemin sanat/şiir camiasına dair değerlendirmeleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Kaynaklarda son klasik dönem diye adlandırılan 18. yüzyıl klasik Türk şiirinin önemli temsilcilerinden biri olan Sünbülzâde Vehbî’nin Divan’ında kullandığı poetik unsurların, bir başka ifadeyle şairin poetikasına yönelik yaptığımız bu çalışmanın özelde şairin sanat anlayışıyla, genelde ise klasik Türk şiirinin bir bütün olarak poetikasının tespitine yönelik çalışmalara katkı sağlaması en büyük temennimizdir.

ABSTRACT In this research, poetic elements in Sünbülzâde Vehbî’s Divan, one of the representatives of 18th century classical Turkish poetry are discussed. These poetic elements have been chosen as a subject in terms of their perspective on poetry and poet. The study is included in the context of “view on poetry and poet” in the divan, and the related couplets are explained within the scope of the subject. In the literature review we made, it was seen that there were studies on Sünbülzâde Vehbî. In our study, we discussed Sünbülzâde Vehbî from a poetic perspective. Although we could not see a detailed study during our research, we provided support for own study by examining ezisting studies. By examining the life of Sünbülzâde Vehbî, we focused on how it could affect the poetics of his life. We have seen that the fact that the poet’s dynasty, which has a deep-rooted education came from Sünbülzade’s, was also very effective on his poetics. We tried to give the effect of Sünbülzâde Vehbî’s life on the poeic elements in this Divan, starting from the sample couplets. In particular, by examining the general cultural structure of the 18yh century, we tired to give the effect of this featureon our poet and how it was reflected in his poetics. We found it appropriate to present his view of the poet and poetry, which we obtained in his Divan, under two separete chapters, also under subheadings within themselves. In this study, which examines the Ottoman Empire in the 18th century which is one of the best periods in classical poetry, it is our greatest aim to contribute to the studies on the deternination of its poetics.