Yönetişim Kavramı Bağlamında Türkiye’de Vatandaşların İdareye Karşı Hak Arama Yöntemleri

Abstract

ÖZ Yönetişim, 1970’lerde yaşanan küresel ekonomik kriz sonrasında yükselişe geçen liberal iktisat ve siyaset düşüncesinin bir ürünü olarak 1980’li yıllardan itibaren tüm dünyada kamu yönetim yapılarını önemli ölçüde etkilemiş bir anlayıştır. Dünya Bankası (DB), Birleşmiş Milletler (BM), Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) gibi uluslararası kuruluşların da etkisiyle yönetişim anlayışı önce İngiltere ve ABD’de daha sonra da Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin kamu yönetim yapısına biçim veren önemli parametre olmuştur. Yönetişim anlayışı, kamu yönetim yapısını değişime uğratırken içerdiği katılımcılık, açıklık ve şeffaflık, hesap verebilirlik, denetim, duyarlılık ve esneklik, kullanıcı odaklılık gibi ilkeler sayesinde bireysel hakların gelişiminde önemli bir işlev üstlenmiştir. Genel olarak modern Batı dünyasına özel olarak ise Avrupa Birliği’ne entegrasyonu ulusal bir hedef olarak belirlemiş olan Türkiye de bu süreçten önemli ölçüde etkilenirken özellikle 2000’li yıllardan itibaren yasal ve idari alanda bir çok düzenleme yapılarak vatandaşların hak arama yöntemleri çeşitlendirilmiştir. Bu tez çalışmasında yönetişim kavramı temel özellikleri ile ele alınarak yönetişim anlayışına bağlı olarak Türkiye’de hayata geçirilen hak arama yöntemleri ele alınmıştır. Araştırmanın tespitlerine göre yönetişim olgusunun bireylerin haklarının gelişiminde ve hak ihlallerine karşı hak arama yollarının çeşitlenerek işlerlik kazanmasında çok önemli yararları olmuştur.

ABSTRACT Governance is an understanding that has significantly affected public administration structures all over the world since the 1980s, as a product of liberal economics and political thought that rose after the global economic crisis in the 1970s. With the influence of international organizations such as the World Bank (WB), the United Nations (UN), the Organization for Economic Development and Cooperation (OECD), the understanding of governance has become an important parameter that shapes the public administration structure of developing countries such as England and the USA, and then Turkey. While the understanding of governance changes the public administration structure, it has assumed an important function in the development of individual rights thanks to the principles such as participation, openness and transparency, accountability, control, sensitivity and flexibility, and user-orientedness. While Turkey, which has determined integration with the modern Western world in general and the European Union as a national goal in particular, has been significantly affected by this process, many regulations have been made in the legal and administrative fields, especially since the 2000s, and the ways of seeking rights of citizens have been diversified. In this thesis study, the concept of governance is handled with its basic features and the methods of claiming rights that have been implemented in Turkey depending on the understanding of governance are discussed. According to the findings of the research, the concept of governance has very important benefits in the development of the rights of individuals and the diversification of the ways of seeking rights against rights violations.