İdarenin Takdir Yetkisi Bağlamında Covid-19 Döneminde Seyahat Özgürlüğünün Kısıtlanması

Abstract

ÖZ Covid-19, 2019 yılında Çin Halk Cumhuriyeti’nde ortaya çıkan bir salgın hastalıktır. İlk olarak Asya ülkelerinde görülen hastalık kısa bir sürede tüm dünyada etkisini göstermiştir. Bireylerin yaşamını tehdit eden ciddi bir küresel sağlık krizi haline gelmiştir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edilen virüs, Türkiye’de ilk kez 11 Mart 2020 tarihinde görülmüştür. Covid-19’un “genel toplum sağlığı” üzerinde oluşturduğu risk, “insani güvenlik” yaklaşımının önemini ön plana çıkarmıştır. Sağlık sistemleri, ekonomik güç ve kapasiteleri farklı olan ülkeler, salgının etkilerine karşı ulusal ve uluslararası sağlık otoritelerinin tavsiyeleri doğrultusunda “önleyici yerel politikalar” ile bir dizi önlem almıştır. Toplumsal hareketliliği sınırlayan idari tedbirler neticesinde bireylerin hak ve hürriyetleri kısıtlanmıştır. Tedbir kararlarının anayasaya uygunluğu öğretide tartışmalı bir konu haline gelmiştir. İdari önlemlerin hukuka uygunluğu, salgının demokrasiye etkisini ortaya çıkaran bir gelişmedir. Çünkü; bireylerin özgürlük düzeylerinin belirleyicisi tercih edilen devlet ve hükümet sistemleridir. İdare tarafından düzenlenen “genel etkili geçici kararlar” ile birey ve toplulukların faaliyetleri kısıtlanmıştır. Covid-19 kapsamında alınan idari önlemler; güvenlik zafiyetinin ortaya çıktığı, kamu düzeni açısından risklerin arttığı olağanüstü bir kriz karşısında alınan tedbirlerdir. İdari birimler, işlem ve eylemlerini mevzuatta kendilerine tanınan yetkiler dahilinde gerçekleştirmiştir. Bu çalışmada öncelikle salgın hastalık, pandemi, insan güvenliği, devlet, idare, idari işlem, idarenin takdir yetkisi ve seyahat hürriyeti kavramları açıklanmıştır. Tezin ana konusu; idarenin kanuniliği ilkesi, idari kolluk kuvvetinin düzenleyici işlemleri, idari işlemin yargısal denetimi, olağan dönemde temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması ve Covid-19 nedeniyle seyahat hürriyetinin kısıtlanması başlıkları altında incelenmiştir.

ABSTRACT Covid-19 is an epidemic disease that emerged in the Republic of China in 2019. The disease, which was first seen in Asian countries, showed its effect all over the world in a short time. It has become a serious global health crisis threatening the lives of individuals. The virus, which has been declared a pandemic by the World Health Organization was first seen in Turkey on March 11,2020. The negative impact Covid-19 on “general public health” has highlighted importance of the “humanitarian security” approach. Countries with different health systems, economic power and capacities have taken a series of measures with “preventive local policies” in line with the recommendations of national and international health authorities against the effects of the epidemic. As a result of administrative mesasure limiting social mobility, have restricted the rights and freedoms of individuals.. The lagality of administrative measures has become a controversial subject in teaching.Administrative precautions and their compliance with law, is a develeopment exposing the impact of epidemic on democracy Because; the elected states and governments systems are the designater of the levels of freedom for individuals. With the “general temporary effective decisions” arranged by the administration the activities of individuals and communities have been restricted. Administrative mesasures taken within the scope of Covid-19 are measures taken against the extraordinary crisis in which security vulnerabilities and risks to the public order emerged. Administrative units have carried out their operations within the limitations of the powers granted to them by legislation. First of all İn this study, the concepts of epidemic disease, pandemic, human security, state, administration, administrative procedure, discretion of the administration and freedom of travel are explained. The main subject of the thesis; The principle of legality of administration, regulatory operations of administrative law enforcement, judicial supervision of administrative operations, restriction of fundamental rights and freedoms in the ordinary period and restriction of freedom of travel due to Covid-19 were examined under the headings.