Donald Trump Döneminden Günümüze Amerika Birleşik Devletleri’nin Hint-Pasifik Bölgesinde Çin’e Yönelik Askeri Çevreleme Stratejisi

Abstract

ÖZ İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Soğuk Savaş’a sahne olan uluslararası ilişkiler 2000’li yıllara gelindiğinde ciddi bir türbülansa girmiştir. Tek kutuplu düzende başat aktör konumunda olan Amerika Birleşik Devletleri, zayıflamış ve sistemden dışlanmış aktörlerin tekrardan güçlenmesiyle ciddi bir sınanmaya tabi tutulmuştur. Atlantik coğrafyasının hâkim olduğu ve yönettiği ticari hareketlilik, siyasi gelişmeler, kültürel değişimler ve sosyal gelişmeler, değişime bağlı olarak farklı bölgelere kaymış ve bu anlamda Hint-Pasifik bölgesi ön plana çıkmıştır. Özellikle Çin Halk Cumhuriyeti’nin başlattığı dışa açılma politikası ve buna bağlı olarak başlayan ticari ilişkiler, Hint-Pasifik deniz hattında önemli bir trafik yaratmıştır. Yıllardır barışçıl yükseliş söylemiyle hareket eden Pekin; ekonomik, siyasi ve askerî açıdan güçlendikçe kendi periferisinden başlamak üzere bir etki alanı kurmak istemiş ve uluslararası düzende aktör pozisyonundan oyun kurucu pozisyonuna geçme hedefine yönelmiştir. Çin’in artan gücü karşısında statükosunu koruma refleksi gösteren ABD, küresel sistemi kontrol etmek için Hint-Pasifik hattının kontrol edilmesi gerektiğinden hareketle; bölge olan askeri, diplomatik ve ekonomik angajmanını arttırmış ve Soğuk Savaş döneminde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne uyguladığı çevreleme politikasını günümüz şartlarına ve dinamiklerine göre Çin’e karşı uygulama çabasına girmiştir. Çin’in ekonomik gücü ve karasal coğrafi avantajı nedeniyle ABD, denizler üzerinden bir örgütleme strateji benimsemekte ve bu amaç doğrultusunda en güçlü yanlarından bir olarak gördüğü deniz ve hava gücünü etkin bir şekilde kullanmanın planlarını yapmaktadır. Zira Çin’in yükselişinin arkasındaki iki ana güç olan ihracat arzı ve enerji talebinin ana güzergahları, Hint-Pasifik hatları üzerinden gerçekleşmektedir Söz konusu sebep nedeniyle ABD, kendisine küresel sistemi kontrol etme avantajı sağlayan lakin giderek azalan denizlere tam hâkim olma kudretini yeniden tesis etme yolunda askeri bir kuşatma stratejisi benimsemiştir. Mevcut jeopolitik veriler değerlendirildiğinde ve iki süper güç arasında yaşanan büyük oyun düşünüldüğünde, gelecek dönemde ortaya çıkacak yeni küresel düzenin başat aktörünü Hint-Pasifik’te yaşanan mücadelenin belirleyeceğini söylemek yanlış olmayacaktır.

ABSTRACT International relations, which witnessed the Cold War after the two great wars, has entered a serious turbulence in the 2000s. The United States, which was the dominant actor in the unipolar order, has been putting to a serious test by with the re-emergence of weakened and excluded actors. The trade activities, political developments, cultural changes and social developments dominated and managed by the Atlantic geography have shifted to different regions due to change, and in this sense, the Indo-Pacific region has come to the fore. In particular, the opening-up policy initiated by the People’s Republic of China and the economic relations that have started accordingly have created a significant traffic on the Indo-Pacific sea line. Acting with the rhetoric of peaceful rise for years, Beijing, as it grew stronger economically, politically and militarily, wanted to establish a sphere of influence starting from its own periphery and aimed to move from the position of actor to the position of playmaker in the international order. In the face of China’s growing power, the United States, showing a reflex to preserve its status quo, has increased its military, diplomatic and economic engagement with the region and has tried to apply the containment policy that it applied to the Union of Soviet Socialist Republics during the Cold War against China according to today’s conditions and dynamics. Due to China’s economic power and terrestrial geographical advantage, the US adopts a strategy of organizing through the seas and plans to effectively use its naval and air power, which it sees as one of its strongest sides, for this purpose. Because the main routes of export supply and energy demand, which are the two main forces behind China’s rise, are realized through the Indo-Pacific lines. For the aforementioned reason, the US has adopted a military encirclement strategy in order to re-establish its power to fully dominate the seas, which gives it the advantage of controlling the global system but is gradually decreasing. Considering the current geopolitical data and the great game between the two superpowers, it would not be wrong to say that the struggle in the Indo-Pacific will determine the dominant actor of the new global order that will emerge in the coming period.