Kronik Hastalıklar Tanısı Alan Birey ve Yakınlarında Depresyon ve Aile İçi Rol Değişimi

Abstract

ÖZ Kanser, kalp damar hastalıkları, kronik böbrek hastalıkları ve solunum yolu hastalıkları gibi uzun dönem tedavi gerektiren hastalıklar bireyleri ve ailelerini psikososyal açıdan da etkileyen, ailelerin hayatlarında ciddi değişiklikler yaratan hastalıklardır. Bu yönüyle değerlendirdiğimizde kronik hastalıkların psikososyal etkilerini ortaya koymak, hastalıkların iyileşmesi ve etkilerinin azaltılması için elzemdir. Sosyal hizmet uzmanları da hastalıkların psikososyal etkilerinin en aza indirilmesi için sağlık hizmeti veren kuruluşların Tıbbi Sosyal Hizmet Birimlerinde görev alan meslek gruplarından biridir. Buradan yola çıkarak bu tez çalışmasında kronik hastalıkların bireyler ve ailelerinde depresyona yol açıp açmadığı ve aile içinde rol değişikliklerine neden olup olmadığı araştırılmıştır. Buna göre araştırma 208 kronik hastalık tanısı alan birey ve 218 hasta yakınıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Beck Depresyon Envanteri, Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan Psikososyal Destek Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde edilen verilen SPSS 24.0 programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada hasta yakınlarının kronik hastalık tanısı alan bireylere göre daha yüksek depresyon puanlarına sahip olduğu tespit edilmiş, aynı zamanda kronik hastalık tanısı alan bireylerin hasta yakınlarına kıyasla psikolojik açıdan daha sağlam olduğu ortaya koyulmuştur. Aile içi rol değişimi açısından bakıldığında, kanser ve kronik böbrek hastalığı tanısı alan bireylerin, kalp-damar hastalığı tanısı alan bireylere göre daha yüksek rol değişimi yaşadığı tespit edilmiştir.

ABSTRACT Diseases that require long-term treatment such as cancer, cardiovascular diseases, chronic kidney diseases and chronic lung diseases are diseases that affect individuals and their families psycho-socially and create serious changes in the lives of families. From this point of view, it is essential to reveal the psycho-social effects of chronic diseases, to heal the diseases and to reduce their effects. Social workers are also one of the occupational groups that work in the Medical Social Service Units of health care institutions in order to minimize the psycho-social effects of diseases. Based on this, in this thesis study, it was investigated whether chronic diseases cause depression in individuals and their families and whether they cause role changes in the family. Accordingly, the research was carried out with 208 individuals with chronic diseases and 218 patient relatives. Demographic Information Form, Beck Depression Inventory, Brief Psychological Resilience Scale and Psycho-Social Support Information Form prepared by the researcher were used as data collection tools in the study. The obtained data was analyzed with SPSS 24.0 program. In the study, it was determined that relatives of patients had higher depression scores compared to individuals with chronic diseases, at the same time, it has been revealed that individuals with chronic diseases are psychologically stronger than their relatives. In terms of family role change, it has been determined that individuals diagnosed with cancer and chronic kidney disease experience higher role switching compared to individuals diagnosed with cardiovascular disease.