Hadrianopolis Güney Nekropolü Mezar Tipolojisi

Abstract

ÖZ Karabük İli Eskipazar ilçesi sınırları içerisinde yer alan Hadrianopolis Antik Kenti’nin, MÖ 1. yüzyılda kurulduğu MS 2. ve 3. yüzyıllarda bölgenin en önemli kentlerinden biri olarak varlığını aynı alan içerisinde MS 8. yüzyüzyıla kadar sürdürmüştür. İçerisinde yapılan kazılar sonucu birçok sivil, kamu, savunma ve dini yapı açığa çıkarılan kentin nekropolislerine ve ölü gömme adetlerine ait veriler oldukça sınırlıdır. Ancak 2018 kazı dönemi içerisinde kazılarına başlanan Güney Nekropolisi’nde ortaya çıkarılan buluntular konu ile ilgili yeni veriler sağlamaktadır. Nekropolis alanın içerisinde ortaya çıkarılan 119 mezar üzerinde yapılan değerlendirmede, mezarların anakaya üzerine oyularak oluşturulan iki ana tipten oluştuğu belirlenmiştir. Khamosorion ve Oda Mezar başlığı altında değerlendirilen mezarlar içerisine gömüler inhumasyon tipinde uygulanmıştır. Kentte açığa çıkan kireçtaşı ostothek-çocuk lahti kapağı kent içerisinde kremasyon gömülerin varlığını düşündürmüş olsada kent içerisinde kremasyon tipine ait herhangi bir bulgu elde edilememiştir. Mezarlar çevresinde oluşturulan sunu çukurları Libasyon geleneğinin uygulandığını yine mezarların içinde çevrelerinde açığa çıkarılan pişirme kabı parçaları ise ölü yemeği geleneğinin var olabileceğini akla getirmiştir. Mezarlar içerisinden açığa çıkan toplamda 28 buluntu incelenmiştir. Pişmiş toprak, cam, metal, kemik eserler ve sikkeler olarak sınıflandırılan buluntular, oluşturulan mezar tipolojisinin kronolojik olarak sıralanmasında büyük katkı sağlamıştır. Gerçekleştirilen değerlendirmelerde nekropolis içerisinde MS 2. yy ve MS 4. yy olmak üzere iki evreye ait mezar grubu tespit edilmiştir. MS 2. yy evresi mezarları diğer evre mezarlarından boyut ve plan özelliği bakımından farklılık gösteren BKTA-1/BKTA-9, rampalı khamosorion, dromoslu khamosorion olarak adlandırılan mezar tipleridir. BKTA-1/BKTA-9, oda ve dromoslu oda mezarlar tipinin Dağlık Phrygia bölgesinde MS 2-3. yüzyıllara tarihlendirilen benzer örnekleri dışında MS 2. yüzyıla tarihlendirilen rampalı khamosorion, dromoslu khamosorion tipi mezarların benzerler örnekleri daha önce açığa çıkarılmamıştır. Çoğunluğu MS 2. yy evresi mezarlarının tahrip edilmesiyle oluşturulmuş MS 4. yy evresi mezarlarında gömülerin bu yüzyılda başladığı ortaya çıkarılan bulutular vasıtasıyla net bir şekilde anlaşılmaktadır. Mezar hediyesi çeşitliliğinde azalmanın görüldüğü bu evre mezarlarında ölü hediyesi olarak sikkeler ve kemer aksamları açığa çıkarılmıştır. Özet olarak bu çalışma, Hadrianopolis kentinin mezar tipolojisi ve ölü gömme gelenekleri hakkında temel oluşturacak bir çalışma niteliği taşımaktadır.

ABSTRACT The ancient city of Hadrianopolis, which is located within the borders of Eskipazar district of Karabük province, continued until the 8th century A.D. in the same area as one of the most important cities of the region in the 1st century BC, in the 2nd and 3rd regions. After the excavations made in it, many civil, public, defense and religious structures were unearthed, the dimensions of the city necropolises and burial customs are quite large. However, they were unearthed in the Southern Necropolis, where excavations were started in the 2018 excavation period, and new results are being obtained on the subject. In the evaluation made on the 119 tombs they were unearthed in the necropolis area, they were formed from two main types that the tombs were carved on the bedrock. Burials in the tombs evaluated under the title of Khamosorion and Chamber Tombs were applied in the inhumation type. Although the limestone ostothek-child's sarcophagus lids uncovered in the city suggested that there were no cremation burials in the city,1 no evidence of the cremation type could be obtained in the city. The people around the tombs bring to mind the perception of the Libasyon2 tradition, and the cooking pot pieces uncovered around the tombs suggest the existence of the tradition of dead food. 28 finds unearthed from the tombs are on the façade. The finds found as terracotta, glass, metal, bone artifacts and coins contribute greatly to the chronological ordering of the outer tomb typology. In the evaluations carried out, M.S. 2nd century AD 4th century tomb groups belonging to two worlds were identified. WOMAN. BKTA-1/BKTA-9, 2nd century tombs showing the size and plan features of other universe tombs, khamosorion with ramps, chamosorion with dromos are death deaths. BKTA-1/BKTA-9, chamber tombs with chambers and dromos, in the Mountainous Phrygia region 2-3 A.D. Similar examples of chamosorion with ramps and chamosorion with dromos dating to the 2nd century B.C. have not been found before. Mostly MS. The universe of the 2nd century AD was formed by the incarceration of the tombs. The burials in the 4th century tombs are clearly visible in the form of clouds after they were unearthed in this century. Coins and belt parts have been unearthed as a dead heritage in the tombs of this universe. In summary, this study will cover a study area that will form the basis of the burial typology and burial traditions of the city of Hadrianopolis.