İşletmelerin Performansları İle Süreklilikleri Arasındaki İlişki: BİST Metal Eşya Makine Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları Sektöründe Bir Uygulama

Abstract

ÖZ

İşletmelerin varlıklarını sürdürebilmelerinin ve rakabette avantaj sağlayabilmelerinin ön koşulu finansal performansın arttırılması gerekliliğidir. Finansal performansın arttırılması ise genel olarak işletmenin özkaynak yapısının güçlü olmasına, satış karlılıklarının yüksek olmasına, nakit akışlarının düzenli olmasına ve optimal borç yapısına sahip olmasına bağlıdır. Dolayısıyla yöneticilerin işletmenin finansal performansı üzerinde olumlu etki yaratacak kararlar almaları ve bunu hayata geçirmeleri önemlidir. Finansal performansı yetersiz olan ya da finansal performansı giderek kötüye giden işletmelerin finansal başarısızlığa uğraması olasıdır. Finansal başarısızlık temel olarak işletme içi ve dışı birtakım nedenler ile işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmeleri için gerekli olan fonların sağlanamaması, düzensiz nakit akışlarının işletmeyi finansal kaynak arayışına itmesi, bilanço zararlarının artması ve sonuç itibariyle işletmenin tasfiye veya iflas riski gibi bir takım olumsuz durumlar ile karşılaşmasına neden olmaktadır. Diğer bir ifadeyle finansal başarısızlık işletmenin sürekliliği üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu açıdan işletme yöneticilerinin finansal performans değerlendirmesi yaparken performans üzerinde olumsuz etkiye sahip olma ihtimali bulunan içsel ve dışsal faktörleri göz önünde bulundurması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı halka açık olan işletmelerin finansal performansları ile süreklilikleri arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını belirlemektir. Çalışma kapsamında öncelikle Borsa İstanbul Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları Sektörü’nde yer alan işletmelerin 2017-2020 yıllarına ait geleneksel finansal performans oranları (likidite, faaliyet, mali yapı ve karlılık) dikkate alınarak çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan TOPSİS yöntemi aracılığıyla sıralanmıştır. Daha sonra Altman Z Skoru yöntemi aracılığıyla işletmelerin finansal başarısızlıkları ve süreklilik durumları tahminlemesi yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre finansal performans sıralaması yüksek olan işletmelerin finansal başarısızlıklarının bulunmadığı ve süreklilik koşullarının geçerli olduğu belirlenmiştir.

ABSTRACT The prerequisite for businesses to survive and gain competitive advantage is the necessity of increasing financial performance. Increasing financial performance generally depends on the firm's strong equity structure, high sales profitability, regular cash flows and optimal debt structure. Therefore, it is important for managers to take decisions that will have a positive impact on the financial performance of the business and to implement them. It is possible for businesses with insufficient financial performance or worsening financial performance to suffer financial failure. Financial failure basically causes the company to face some negative situations such as not being able to provide the funds necessary for the businesses to continue their activities due to some internal and external reasons, irregular cash flows pushing the business to seek financial resources, increase in balance sheet losses and as a result, the risk of liquidation or bankruptcy of the business. In other words, financial failure has a significant impact on the continuity of the business. In this respect, business managers should consider internal and external factors that may have a negative impact on performance when evaluating financial performance. The aim of this study is to determine whether there is a significant relationship between the financial performance of publicly traded enterprises and their continuity. Within the scope of the study, TOPSIS, which is one of the multi-criteria decision-making methods, primarily takes into account the traditional financial performance ratios (liquidity, activity, financial structure and profitability) of the companies in Borsa Istanbul Metal Goods, Machinery, Electrical Equipment and Transportation Vehicles Sector for the years 2017-2020 sorted by method. Then, the financial failures and continuity status of the enterprises were estimated using the Altman Z Score method. According to the findings, it has been determined that the companies with a high financial performance ranking do not have financial failures and that the continuity conditions are valid.