Karamürsel İlçesinin (Kocaeli) Kültürel Coğrafyası

Abstract

ÖZ Araştırma Karamürsel İlçesinin kültürel coğrafyasını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda ilçenin somut ve somut olmayan kültürel öğeleri kültürel coğrafya bakış açısıyla incelenmiştir. Karma araştırma modelinin kullanıldığı bu çalışmada katılımcı gözlemci rolüyle görüşmeler yapılmış ve yöre halkının kültürel değerlere ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Araştırma alanının ilgili haritaları ArcGIS10.4 programı kullanılarak hazırlanmıştır. Ayrıca çalışma sahasının kültürel değerlerinin güçlü ve zayıf yanları ile bu değerlerin sürdürülebilirliğini etkileyebilecek fırsat ve tehditleri belirlemek amacıyla SWOT analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bilgilere göre; Karamürsel İlçesi geçmişten günümüze kültürel etkileşimin yoğun olarak yaşandığı bir yerdir. 1894 yılı nüfus sayımına göre Rum, Ermeni ve Müslümanların yoğun olduğu Karamürsel’de günümüzde Türk, Boşnak, Pomak, Muhacir, Laz grupları yoğun olarak bulunmakta ve araştırma sahasında kültürel birliktelik içerisinde yaşamaktadır. Bu birlikteliği kültürler arasındaki benzerlikler ile görebilmek mümkündür. Çalışma sahasında ana dil Türkçedir fakat bazı Boşnak ve Laz köylerinde Boşnakça ve Lazca konuşulabilmektedir. Pomak ve Muhacirlerde şive farklılıkları bulunsa da genel anlamda Türkçe konuşulmaktadır. Din açısından değerlendirildiğinde büyük oranda Müslüman olan nüfusun halk kültürü öğeleri de bu din çerçevesinde şekillenmiştir. Araştırma sahası kültürel açıdan çeşitlilik göstermektedir. Bu çeşitlilik içerisine eğlenceler, yemekler ve kıyafetler girmektedir. Eğlenceler içerisinde yakın ve uzak çevreden birçok misafir ağırlayan ve Boşnaklara ait olduğu bilinen Teferiç Pitta Şenliği bölgenin en önemli eğlencelerinden biridir. Bu şenlikte yemekler yenmekte, yöresel kıyafetler giyilmekte ve çeşitli oyunlar oynanmaktadır. Bu şenlik dışında araştırma sahasında yaşayan kişiler için düğünler ve sünnet etkinlikleri de önemli bir seviyededir. Araştırma sahasının yemek kültürünü burada yaşayan farklı etnik kökenlere sahip kişiler şekillendirmektedir. Bu duruma bağlı olarak çalışma sahasında yaşamını sürdüren Türk, Boşnak ve Pomak nüfus yemeklerde daha çok eti kullanırken Laz nüfus sebze özellikle de çeşitli otları kullanmaktadır. Aynı zamanda hamur işi özellikle böreklerin çok fazla tüketildiği ve önemli olduğu bu sahada hamur işleriyle adından söz ettiren kişiler Pomaklar ve büyük oranda Boşnaklardır. Araştırma alanında kültür varlığından bahsedilebilecek köyler ya da kırsal alanlarda nüfus yaşlılardan oluşmakta ve gün geçtikçe de azalmaktadır. İlçe merkezi kalabalıklaşırken diğer alanların nüfusunun azalması dağılımda eşitsizliğe yol açmakta ve gerçekleşen iki olayda da kültür kaybolmaya yüz tutmaktadır. Araştırmanın sonucunda çalışma sahasının kültürel öğelerinin her ne kadar güçlü bağlara sahip olsa da sahip çıkılmadığında, popüler kültürün etkisi altında kaybolup gidebileceği kanısına varılmıştır. Gerek yemek gerek mesken kültürü yeniliklere açık unsurlar olmasından dolayı gün geçtikçe değişime uğramaktadır. Bu da kültürel etkinin azalmasına neden olmaktadır. Çalışma sonucunda kaybolacağı düşünülen kültürel değerlerin korunması için gerekli çalışmalar yapılması önerilmektedir.

ABSTRACT The Research aims to reveal the cultural geogrraphy of Karamürsel District. In this context, the tangible and intangible cultural elements of the district were analyzed from the perspective of cultural geography. In this studdy, in which the mixed Research model was used, interviews were conducted with the role of participant observer and a semi-structured interview form was applied to determine the views of local people on cultural values. The data obtained from the interviews were analyzed by content analysis. Relevant maps of the Research area were prepared using ArcGIS 10.4 program. In addition, SWOT analysis method was used to determine the strengths and weaknesses of the cultural values of the cultural values of the study area and the opportunities and threats that may affect the sustainability of these values. According to the information obtained as a result of the Research; Karamürsel District is a place where cultural interaction has been experienced intensively from past to present. According to the 1894 census, in Karamürsel, where Greeks, Armenians and Muslims were concentrated, today tere are Turkish, Bosniak, Pomak, Muhajir, Laz groups and they live in cultural unity in the Research area. It is possible to see this unity through the similarities between cultures. The main language in the study area is Turkish, but in some Bosnian and Laz villages Bosnian and Laz are spoken. Although there are dialectal differences among Pomaks and Muhajirs, Turkish is generally spoken. Religiously, the population is predominantly Muslim and elements of folk culture are shaped by this religion. The research area is culturally diverse. This diversity includes entertainment, food and clothing. The Teferiç Pitta Festival, which hosts many guests from near and far and is known to belong to Bosnians, is one of the most important entertainments of the region. In this festival, food is eaten, local clothes are worn and various games are played. Apart from this festival, weddings and circumcision events are also important fort he people living in the Research area. The food culture of the Research area is shaped by the people of different ethnic origins living here. Depending on this situation, the Turkish, Bosniak and Pomak population living in the study area mostly use meat in their meals, while the Laz population uses vegetables, especially various herbs. At the same time, in this area where pastries, are consumed very much and are important, the people who have made a name for themselves with pastries are Pomaks and Bosniaks to great extent. In the villages or rural areas where cultural assets can be mentioned in the Research area, the population consists of the elderly and is decreasing day by day. While the district center is becoming more crowded, the populatin of other areas is decreasing, leading to inequality in distribution and in both cases, culture is disappearing. As a result of the Research, it was concluded that although the cultural elements of the study area have strong ties, they may disappear under the influence of popular culture if they are not protected. Both food and rresidental culture are subject to change day by day as they are open to innovations. This leads to a decrease in cultural influence. As a result of the study, it is recommended to carry out necessary studies fort he protection of cultural values that are thought to be lost.