Menbau’z-Zülâli Meânî Fi-Tercemeti Mecmau’l-Emsâli Maydânî’nin İkinci Bâbı: İnceleme-Metin

Abstract

ÖZ Ahmed bin Muhammed el-Meydânî’nin meşhur Mecmau’l-Emsâl adlı eseri, Arap atasözleri konusunda yazılmış en mühim çalışmalardan biridir. 19. yüzyılın sonlarında yaşayan Mehmed Şâkir bu eseri Menaba’uz-Zülâl-i Me’ani Mecmuau’l-Emsâl-i Meydânî adıyla tercüme etmiştir. Çalışmamız bu tercümenin ikinci bölümünün transkripsiyon ve incelemesinden oluşmaktadır. Üç ana bölümden meydana gelen çalışmanın birinci bölümünde Mehmed Şâkir’in hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Mehmed Şâkir’in tercüme anlayışı üzerinde durulmuştur. Şâkir Efendi’nin kaynak metne bağlı kalmadan yaptığı ilave açıklamalarla eserin muhtevasını genişlettiği tespit edilmiştir. Bunun için özellikle metinde geçen kelimelerin tercümesi için Mütercim Âsım Efendi’nin Kâmûsu’l-Muhît tercümesine sıkça başvurduğu görülmüştür. Bunun dışında Meydânî’den önceki mesel derlemelerinden naklettiği ilave açıklama ve hikâyelerle eserin muhtevasını genişletmiştir. Ayrıca konunun akışına uygun çok sayıda Arapça ve Farsça şiire yer verdiği görülmektedir. Üçüncü bölümde Menaba’uz-Zülâl-i Me’ani Mecmuau’l-Emsâl-i Meydâni’nin “be” harfiyle başlayan kısmın transkripsiyonlu metni ortaya konulmuştur.

ABSTRACT Ahmed bin Mohammed al-Maidani's famous Mecmau 'l- Emsal is one of the most important works written on Arab proverbs. Mehmed Şâkir, who lived at the end of the 19th century, translated this work as Menaba 'uz- Zülâl i Me'ani Mecmuau 'l- Emsâl i Meydânî. Our study consists of transcription and examination of the second part of this translation. In the first part of the study, which consists of three main sections, information about the life and works of Mehmed Şâkir is provided. In the second part, Mehmed Şâkir's understanding of translation is emphasized thereon. It was demonstrated that Şâkir Efendi expanded the content of the work with the additional explanations he made regardless of the source text. For this purpose, it was inferred that Translator Âsım Efendi frequently referred to the translation of Kâmûsu 'l- Muhît, particularly for the translation of the words stated in the text. Apart from the same, he expanded the content of the work with the additional explanations and stories he conveyed from the parable compilations prior to Meydani. Moreover, it is evident that there are many Arabic and Persian poems suitable for the flow of the subject. In the third part, the transcribed text of the section starting with the letter "be" of Menaba 'uz- Zülâl- i Me'ani Mecmuau 'l- Emsâl- i Meydâni has been presented