SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA STRES VE STRESLE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ: NİTEL BİR ÇALIŞMA

Abstract

ÖZET

Bu çalışmada sağlık çalışanlarında stres ve stresle baş etme yöntemlerinin nitel verilere dayanarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomonolojik (olgu bilimi) deseni kullanılmıştır. Çalışma Ocak 2022-Mart 2022 tarihleri arasında Bartın Ulus Şehit Piyade Er Hasan Hüseyin Oğuz İlçe Devlet Hastanesi’nde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın evrenini Bartın Ulus Şehit Piyade Er Hasan Hüseyin Oğuz İlçe Devlet Hastanesi'nde çalışmakta olan sağlık çalışanları oluşturmuştur. Çalışmada amaçlı örnekleme yöntemi̇ kullanılmıştır. Çalışmaya katılmayı kabul eden 16 sağlık çalışanı ile yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler her katılımcı için yüz yüze olacak şekilde planlanmış ve katılımcıların izin ve onayı dâhilinde ses kaydı yapılarak görüşmeler yapılmıştır. Çalışma için elde edilen ses kayıtları bilgisayar aracılığıyla yazıya aktarılmıştır. Verilerin analiz edilmesinin ardından 4 ana tema ve 7 alt tema elde edilmiştir. Çalışma sonucu ortaya çıkan ana temalar; Stres kavramı, stres kaynakları, stresle baş etme yöntemleri ve kurumdan beklentilerdir. Sağlık çalışanları stres kavramını olumsuz anlam içeren ifadelerle dile getirmiştir. Çalışmada sağlık çalışanları çoğunlukla mesleğe ve iş ortamına bağlı stres kaynaklarından bahsetmişlerdir. Katılımcıların dile getirdiği stres kaynakları içerisinde iletişim çatışmaları, personel ve malzeme eksikliği, fazla mesai saatleri, sağlık çalışanlarına yönelik şiddet ağırlıktaydı. Katılımcılar yaşanan problemler karşısında çözüm odaklı bir yönetim anlayışının gerekliliğini vurgulamışlardır. Sağlık çalışanlarının stresle baş etme yöntemlerinden ortamdan uzaklaşma, yalnız kalma, yürüyüş yapma, meditasyon yapma, hobiler edinme, sosyal çevre ile zaman geçirme gibi yöntemleri kullandıkları belirlenmiştir. Sonuç olarak sağlık çalışanlarının yaşamında işe bağlı stresörlerin ağırlıkta olduğu görülmüştür. Sağlık çalışanları stresle baş etme konusunda olumlu veya olumsuz baş etme mekanizmalarını kullanmaktadır. Sağlık çalışanlarının stres yönetim becerilerini geliştirmeye yönelik programların düzenlenmesi gerektiği düşünülmektedir.

ABSTRACT

In this study, it is aimed to evaluate the stress and coping methods of health workers based on qualitative data. The phenomenological (phenomenological) design, one of the qualitative research methods, was used. The study was carried out in Bartın Ulus Martyr Piyade Private Hasan Hüseyin Oğuz District State Hospital between January 2022 and March 2022. The universe of the study consisted of health workers working in Bartın Ulus Martyr Piyade Private Hasan Hüseyin Oğuz District State Hospital. Purposive sampling method was used in the study. Semi-structured in-depth interviews were conducted with 16 healthcare professionals who agreed to participate in the study. The interviews were planned as face-to-face for each participant, and interviews were conducted by audio recording with the permission and approval of the participants. The audio recordings obtained for the study were transcribed via computer. After analyzing the data, 4 main themes and 7 sub-themes were obtained. The main themes that emerged as a result of the study; The concept of stress is stress sources, methods of coping with stress and expectations from the institution. Healthcare professionals expressed the concept of stress with negative meanings. In the study, health workers mostly mentioned the stress sources related to the profession and work environment. Communication conflicts, lack of personnel and materials, overtime hours, and violence against healthcare workers were the main sources of stress. Participants emphasized the necessity of a solution-oriented management approach in the face of the problems experienced.

It has been determined that healthcare professionals use methods of coping with stress such as getting away from the environment, being alone, walking, meditating, acquiring hobbies, and spending time with the social environment. As a result, it has been observed that work-related stressors predominate in the lives of healthcare professionals. Health workers use positive or negative coping mechanisms to cope with stress. It is thought that programs to improve the stress management skills of health workers should be organized.