ERKEK ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNE VERİLEN KENDİ KENDİNE TESTİS MUAYENESİ EĞİTİMİNİN ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

ÖZET

Bu çalışma erkek üniversite öğrencilerine verilen kendi kendine testis muayenesi eğitiminin etkinliğinin değerlendirilmesi’’ amacıyla yarı deneysel olarak bir üniversitenin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda gerçekleştirildi. Araştırma evrenini Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Programı, Tıbbi Tanıtım ve Pazarlama Programı, Optisyenlik Programında öğrenim gören 301 katılımcı oluşturdu. Çalışmaya katılmaya gönüllü olan toplam 102 katılımcı araştırmanın örneklemine dahil edildi. Araştırma sürecinde 2 katılımcı dışlanma kriterleri doğrultusunda araştırmadan çıkarılarak deney (51) ve kontrol (49) grupları oluşturuldu. Veriler literatür doğrultusunda araştırmacı tarafından hazırlanan “Anket Formu’’ ile ‘‘Kendi Kendine Testis Muayenesi İle İlgili Planlı Davranış Teorisi Ölçeği (PDT)’’ kullanılarak toplandı (öntest). Deney grubuna erkek sağlığının geliştirilmesi, kendi kendine testis muayenesi eğitim planı 2 oturumda uygulandı. Eğitim planın uygulamasından hemen sonra (son test) ve üç ay sonra (izlem testi) “Planlı Davranış Teorisi Ölçeği’’ uygulandı. Veriler tanımlayıcı istatistiksel metotlar, ki kare analizi, Q-Q Plot çizimi ile, niceliksel verilerin karşılaştırılmasında iki bağımsız grup arasındaki fark için bağımsız t testi, ikiden fazla bağımlı aşama karşılaştırılmasında ise tekrarlı ölçümlerde varyans analizi kullanılarak değerlendirildi. Araştırmada deney ve kontrol grubundaki katılımcıların yaş, anne öğrenimi ve vücudunda herhangi bir değişiklik meydana geldiğinde izlediği yol özelliklerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık görüldü. Deney ve kontrol grupları arasında ön testte ölçek toplam puan ve alt boyut ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmazken son testte ve izlem değerlendirmesinde ölçek toplam puan, niyet, öznel norm, algılanan davranışsal kontrol, özetkililik alt boyut ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görüldü. Deney grubundaki katılımcıların niyet, öznel norm, algılanan davranışsal kontrol, özetkililik ve toplam puan ortalamalarının kontrol grubundaki katılımcıların niyet, öznel norm, algılanan davranışsal kontrol, özetkililik ve toplam puan ortalamalarına göre istatistiksel olarak daha yüksek olduğu belirlendi (p<0.05). Çalışmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, geliştirilen eğitim programınının erkek sağlığını geliştirilmesi ve kendi kendine testis muayenesi davranışı kazandırmak amacı ile kullanılabileceği önerilmektedir.

ABSTRACT

This study was carried out as a quasi-experimental in the Vocational School of Health Services of a university in order to evaluate the effectiveness of self-testicular examination training given to male university students. The research population consisted of 301 participants studying in the Medical Documentation and Secretarial Program, the Medical Promotion and Marketing Program, and the Optician Program. A total of 102 participants who volunteered to participate in the study were included in the sample of the study. During the research process, 2 participants were excluded from the study in line with the exclusion criteria, and the experimental (51) and control (49) groups were formed. The data were collected using the "Survey Form" prepared by the researcher in line with the literature, and the "Planned Behavior Theory Scale for Testicular Self-Examination (PDT)" (pretest). Improvement of male health, testicular self-examination training plan was applied to the experimental group in 2 sessions. The “Planned Behavior Theory Scale” was administered immediately after the implementation of the training plan (post-test) and three months later (follow-up test). Data were evaluated using descriptive statistical methods, chi-square analysis, Q-Q Plot plot, independent t-test for the difference between two independent groups in comparison of quantitative data, and analysis of variance in repeated measures when comparing more than two dependent stages. In the study, a statistically significant difference was observed in the age, maternal education and the path characteristics of the participants in the experimental and control groups when any change occurred in their body. While there was no significant difference between the pre-test and sub-dimension mean scores between the experimental and control groups, there was a statistically significant difference between the scale total score, intention, subjective norm, perceived behavioral control, and self-efficacy sub-dimension mean in the post-test and follow-up evaluation. It was determined that the mean scores of intention, subjective norm, perceived behavioral control, self-efficacy and total score of the participants in the experimental group were statistically higher than the mean scores of the participants in the control group (p<0.05). In line with the results obtained from the study, it is suggested that the developed training program can be used to improve male health and to gain self-testicular examination behavior.