HACCAC B. YUSUF'UN HUTBELERİNDE SEBK VE HABK (LAFIZLAR VE MANALAR ARASI İRTİBAT): UYGULAMALI BİR ARAŞTIRMA.

Abstract

ÖZET "Es-Sebk ve’l-habk: Hâccac bin Yusuf essekafi'nin Hutbelerinde Uygulamalı Bir Çalışma" başlıklı bu araştırma söz konusu vaazlardaki dilsel tutarlılık ile imalarının uyumluluğunun oluşturduğu sanatsal yönleri ele almayı amaçlamaktadır. Bunu özellikle es-Sebk/lafzi bütünlük ve el-Habk/anlam bütünlüğü gibi iki sanat olgusu bağlamında bu konuşmaların sanatsal formülasyonu üzerindeki etkileşimli tesirinin yansıması ekseninde ve yaratıcı edebi üslubun dışına çıkması etrafında ele almaktadır. Böylece alıcının zevkinde etkili bir etki bırakmasını, düşüncesini ve hayal gücünü harekete geçirmesini sağlar. Araştırmanın öneminin yattığı şey de budur. Haccâc’ın vaazlarındaki araştırmalar, kelimelerin ve cümlelerin arkasına gizlenmiş anlamları ve çağrışımları aramak için dalınacak geniş bir alan bulunmuştur. Bu, hatibin metinlerin teknik analizine katkı sağlayan işlemsel araçlar olarak sebk ve habk’i nerelerde kullandığı ortaya çıkarılarak yapılır. Araştırmacı, çalışmasında örneklerin analizinde metin dilbiliminin istatistiksel yöntemine dayanan betimleyici ve analitik yaklaşımları uzlaştırmaya çalışmıştır. Araştırma, metin biliminin önemine ve ilim adamlarının eski zamanlardan beri yanında durduğu rolüne odaklanan teorik bir önsözün yer aldığı dört bölüme ayrılmıştır. İlk bölüm, metnin dili biliminin tarihsel oluşumu ve hitabet tarihi ile ilgilidir. Daha sonra Haccac bin Yusuf el-sekafi'nin hayatının tarihsel bir özeti verilmiştir. İkinci bölüm de hutbelerinin metinlerindeki dilbilimsel uyumun bir parçası olan anlam bağlantısı yöntemlerini içeren gramer sanatı olan “es-sebku’n-nahvî” konusunu ele almaktadır. Bu bölümde, anlam bağlantısı yöntemlerinin (ihâle/sevk, hazf/silme, istibdâl/değiştirme, vasl/bağlama, şart/koşullandırma) sanatlarının metinlerdeki uygulamalarının etkisi incelenmektedir. Üçüncü bölüm, tam, cüzî, cümle, müradif gibi türleriyle tekrar sanatının yanı sıra sözcüksel eşlik türlerinden ve konuşmaların alıcıya aktarmayı amaçladığı anlambilim ve anlamlardan bahseden ‘sebku’l-mu‘cemi’ ile ilgilidir. Ardından el-habk ve onun vaazların metinsel dokusu içindeki anlamsal ilişkilerin oluşumundaki etkinliğini ele alan dördüncü bölüm gelir. Bu, metnin bölümlerinin uyumunda ve birbirine bağlılığında aktif bir role sahiptir. Bu araştırma sonucunda, ‘es-sebk’ ve ‘el-habk’ yöntemlerinin Haccâc b. Yusuf’un hutbelerinde kullandığı etkili yöntemlerden biri olduğu ortaya çıktı. Bu yöntemler, alıcıyı korkutmak, caydırmak veya ikna etmek için başvurulan araçlar olarak kullanılmıştır. Bu yöntemlerin kullanımı, söylemlerin amaçladığı fikirleri ve hedefleri gerçekleştirmeye yardımcı olmuştur. Bu nedenle, üslup (tehdit ve uyarı), bağlamı ve farklı pozisyonları dikkate alarak vaazlarında dikkate değer bir varlığa sahipti. Ona bu konuda yardımcı olan şey, geniş bir dil hazinesine sahip olmasıydı. Kur'an-ı Kerim'in ayetlerini, Hz. Peygamberin hadislerini, Arap şiiri ve tarihsel olayları ezberlemesinin yanı sıra, zamanının ortak fitne iplerinin başını nasıl yakalayacağına ve onları istediği gibi nasıl kontrol edeceğine dair bilgisinin olması zamanının en iyi hatiplerinden biri olarak bu prestijli konumunu korumasına yardımcı olan şeydi.

ABSTRACT This research, titled “Cohesion and Coherence: An Applied Study in the Speeches of Al-Hajjaj Bin Yusuf Al-Thaqafi,” seeks to stand at the artistic paintings formed on the compatibility between linguistic consistency and its implications in those sermons, and at the back at the two phenomena of artistic coherence and coherence and the extent of their impact on the artistic formulation of the sermons and their exit in this creative literary form can leave the recipient with an effective impact in provoking his thought and imagination, and this is the thing in which the importance of the research lies. This is done by revealing the places in which the preacher used coherence and knitting as procedural tools that contribute to the technical analysis of texts. In his work, the researcher tried to reconcile the descriptive and analytical approaches based on the statistical method of text linguistics in the analysis of models. The research is divided into four chapters preceded by a theoretical introduction that focused on the importance of research the science of the text and its role that scholars have stood at since ancient times. As for the first chapter, it dealt with the historical emergence of the science of the language of the text, and the history of rhetoric, then gave a historical overview of the life of Al-Hajjaj bin Yusuf Al-Thaqafi. The second chapter is dealt with the grammatical coherence, which included the arts of referral, deletion, substitution, linking, and the condition, and the extent of their effectiveness in applying them within the textual texture of speeches. While the third chapter dealt with lexical coherence, which talks about repetition and its types of complete, partial, and sentence. The synonym, as well as the lexical accompaniment, and the semantics and meanings formed from it that the sermons intend to convey to the recipient. Finally, the fourth chapter dealt with the coherence and its effectiveness in the formation of semantic relations within the textual fabric of speeches, and the effective role of this in the cohesion and interdependence of parts of the text. Then the research reached a number of results, the most important of which is that coherence and knitting were two of the most important factors. The effective methods that al-Hajjaj relied on in his sermons, taking them as means through which he affects the recipient in order to intimidate and deter him or coax him and convince him, in a way that contributes to achieving the ideas and purposes he aims for, so the method (threat and warning) had a remarkable presence in his sermons, but taking intfo account context and disparate shrines; And the thing that helped him in that is his possession of a large linguistic stock, as well as his memorization of the noble Quranic verses, the noble hadiths of the Prophet, poems and histories, in addition to his knowledge of how to hold. At the head of the common threads of sedition in his era and his control over them as he pleased, and this is what helped him to assume that prestigious position as one of the best and finest preachers of his time.