SAMSUN ALAÇAM İLÇESİ YÖRESEL MİMARİ ÖRNEKLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (UZUNKIRAÇ, ŞİRİNKÖY, UMUTLU, GÜMÜŞOVA, KÖSEKÖY VE PELİTBÜKÜSEKECEK KÖYLERİ)

Abstract

ÖZET

Karadeniz bölgesi ormanlık alanlar bakımından oldukça zengin bir bölgedir ve çok sayıda yöresel ahşap mimari türlerini bünyesinde barındırmaktadır. Bu doğrultuda Karadeniz bölgesinde yer alan Alaçam ilçesi kırsalındaki yöresel mimari örneklerde de yerel malzeme ahşap sıklıkla kullanılmaktadır. Bölgede, tarihsel süreç içerisinde birikimler, deneyimler ve ihtiyaçlar sonucunda ortaya çıkan cami, konut, ambar, değirmen ve samanlık gibi çeşitli yöresel ahşap mimari örnekleri yer almaktadır.

Çalışma kapsamında Samsun ili, Alaçam ilçe kırsalında tespit edilen özgün yöresel mimari dokular ele alınmıştır. İncelenen köyler, Alaçam ilçesine bağlı 52 köy arasından Uzunkıraç, Şirinköy, Umutlu, Gümüşova, Köseköy Ve Pelitbüküsekecek köyleridir. Belirlenen köylerin sahip oldukları özgün mimari özellikleri ve bu özellikleri günümüzde de bir mimari kimlik olarak koruyor olmasından dolayı kültürel miras bakımından ortaya çıkarılarak incelenmesi gerekliliği görülmüştür.

Günümüzde değişen ihtiyaçlar, ekonomik kaygılar, yaşam şartları ve en önemlisi kırsal alanlarda yaşanan nüfus kayıpları nedeniyle kırsal yerleşimler terk edilmiş ve yöresel mimari yok olma tehdidi ile karşı karşıya kalmıştır. Alaçam ilçesi Uzunkıraç, Şirinköy, Umutlu, Gümüşova, Köseköy Ve Pelitbüküsekecek köylerini mimari açıdan ele alan bu çalışmada, özgün mimari dokusunu koruyan alanlarda tespit edilen yöresel mimari örneklerin ortaya çıkarılarak belgelenmesi amaçlanmıştır. Hazırlanan çalışma ile belgelenen yöresel mimari örneklerin korunarak gelecek nesillere aktarılması için ileride yapılacak olan çalışmalara zemin oluşturulmuştur.

ABSTRACT

The Black Sea region is a very rich region in terms of forest areas and contains many local wood architecture types. In this direction, local material wood is frequently used in local architectural examples in the rural area of Alaçam district in the Black Sea region. In the region, there are various examples of local wooden architecture such as mosques, residences, warehouses, mills and haystacks, which emerged as a result of accumulations, experiences and needs in the historical process.

Within the scope of the study, the unique local architectural textures determined in the rural area of Alaçam district of Samsun province were discussed. The examined villages are Uzunkıraç, Şirinköy, Umutlu, Gümüşova, Köseköy and Pelitbüküsekecek villages among the 52 villages of Alaçam district. Since the original architectural features of the determined villages and the fact that these features are preserved as an architectural identity today, it has been seen that it is necessary to reveal and examine them in terms of cultural heritage.

Today, due to changing needs, economic concerns, living conditions and most importantly, population losses in rural areas, rural settlements have been abandoned and local architecture has faced the threat of extinction. In this study, which deals with the villages of Uzunkıraç, Şirinköy, Umutlu, Gümüşova, Köseköy and Pelitbüküsekecek in the Alaçam district from an architectural point of view, it is aimed to reveal and document the local architectural examples determined in the areas that preserve their original architectural texture. The basis for future studies has been established in order to preserve the local architectural examples documented with the prepared study and transfer them to future generations.