METEOROLOJİK VERİLER KULLANILARAK KARABÜK İLİNDE BUHARLAŞMA TAHMİNİ

Abstract

ÖZET

Bu tez, Karabük ilindeki buharlaşma ve evapotranspirasyon miktarlarının meteorolojik veriler kullanılarak tahmin edilmesini amaçlamaktadır. Buharlaşma, suyun atmosfere geçiş sürecidir ve su kaynaklarının yönetimi, iklim modelleri ve tarım planlaması gibi alanlarda kritik bir rol oynamaktadır. Bu tahminler, küresel ısınma ve su kaynakları krizleri gibi önemli çevresel sorunlar karşısında su kaynaklarının yönetimi açısından büyük önem taşımaktadır. Çalışmada, Karabük ilindeki meteorolojik verilerden yola çıkarak ampirik formüller ile buharlaşma ve evapotranspirasyon tahminleri ve analizleri yapılmıştır. Daha sonra, istatistiksel yöntemler kullanılarak buharlaşma ve evapotranspirasyon miktarının tahmin edilmesi amacıyla yeni formüller geliştirilmiştir. Yapılan korelasyon analizleri sonucunda, Karabük ilindeki buharlaşma miktarına en çok sıcaklık ve basınç farkı (ew-ea) faktörlerinin etkili olduğu, evapotranspirasyon miktarına ise en çok sıcaklık, basınç farkı (ew-ea) ve güneşlenme süresi parametrelerinin etkili olduğu belirlenmiştir. Çalışmada, Karabük ili için buharlaşma ve evapotranspirasyon miktarlarının tahmini amacıyla geliştirilen formüllerin, var olan diğer ampirik formüllerden nisbeten daha düşük hata oranıyla tahminler sağladığı tespit edilmiştir. Bu tez, su kaynaklarının yönetimi açısından önemli bir katkı sağlayacak ve ilgili alanlarda kullanılabilecek bir kaynak olacaktır.

ABSTRACT

This master's thesis aims to predict the amounts of evaporation and evapotranspiration in Karabük province using meteorological data. Evaporation is the process of water vaporizing into the atmosphere and plays a critical role in various fields such as climate modeling, agricultural planning, and water resource management. Given the increasing temperature changes and water crises caused by global warming in recent years, accurate prediction of evaporation amounts is crucial for water resource management. In this study, empirical formulas were used to estimate and analyze evaporation and evapotranspiration based on meteorological data from Karabük province. New formulas were developed using statistical methods to predict evaporation and evapotranspiration amounts. The correlation analysis revealed that temperature and vapor pressure deficit (ew-ea) were the most effective factors for evaporation, while temperature, vapor pressure deficit, and sunshine duration were the most effective factors for evapotranspiration in Karabük province. The developed formulas for predicting evaporation and evapotranspiration amounts in Karabük province were relatively found to provide better predictions with lower error rates compared to existing empirical formulas. This thesis is expected to be a valuable resource for water resource management and can be used in relevant fields.