Orta Sakarya Havzasında Sarıcakaya, Mihalgazi ve İnhisar İlçelerinde Arazi Kullanımı ve Planlama Önerileri

Abstract

ÖZ Orta Sakarya Havzasında Sarıcakaya, Mihalgazi ve İnhisar ilçelerinde arazi kullanımı ve planlama önerileri adlı bu araştırmanın temel amacı; coğrafyanın ilkelerine bağlı kalarak çağdaş araştırma yöntemleriyle araştırma sahasının doğal ve fonksiyonel arazi bölünüşüyle arazi kullanımını ortaya çıkarmak ve kalkınması yönünde kararlar geliştirerek planlama önerileri sunmaktır. Çalışmada farklı parametrelerden oluşan zeytin, Antep fıstığı ve kuşkonmaz bitkileri için uygunluk analizi yapılmıştır. Araştırmada sahanın taşkın risk ve heyelan duyarlılık analizi yapılarak haritaları oluşturulmuştur. Karar geliştirme aşamasında ise SWOT analizden yararlanılmıştır. Ayrıca CORİNE veri tabanından ve kontrollü sınıflandırma yönteminden faydalanılarak sahanın arazi bölünüşündeki değişimi ortaya çıkarılmıştır. Haritalandırmak için kullanılan farklı yöntem ve sayısallaştırma teknikleri, çeşitli kurum ve kuruluşlardan temin edilen veriler ve arazide gerçekleştirilen görüşmeler çalışmanın karma araştırma modeline dönüşmesini sağlamıştır. Batı Karadeniz bölümü ile İç Anadolu bölgesi arasındaki geçiş kuşağında bulunan saha, tektonik oluşumlu bir depresyon alanıdır. Araştırma alanının orta kesimindeki depresyon tabanı ve yakın çevresi, kuzeyden Köroğlu, güneyden Sündiken dağlarıyla sınırlandırılmıştır. İnceleme alanının çevresine göre farklı bir ortama sahip olması, araştırma alanı olarak seçilmesindeki en önemli faktörü oluşturmuştur. Depresyon tabanı ve çevresindeki alüvyal dolgu üzerinde bulunan verimli tarım alanlarında sebze ve meyveler üretilmektedir. Dağlık sahadaki aşınım düzlüklerinde tahıl tarımı yoğunlaşırken hayvancılık faaliyetleri ön plana çıkmaktadır. Yükseltinin 650 ile 1200 m arasında değiştiği düz ve hafif eğimli sahalarda otlak ve orman alanları yoğunluk kazanmaktadır. Orman alanları sahanın yüz ölçümünün yarısından fazlasını kaplamasına rağmen ormancılık faaliyetlerinin ekonomik değeri düşük düzeylerde seyretmektedir. Günümüzde orman alanlarından avcılık, toplayıcılık ve rekreasyon faaliyetleri için yararlanılmaktadır. Hayvanların beslenmesi amacıyla kullanılan otlak alanları, depresyon tabanı çevresindeki az eğimli yamaçlarda ve yüksek kesimlerdeki plato alanlarında meralar şeklindedir. İnceleme alanındaki yerleşim alanları vadi tabanı ve etek düzlüklerinde yoğunlaşmaktadır. Sahada toplamda 26 yerleşme bulunmaktadır. Bu yerleşmelerden ilçe merkezi görevi üstlenen Sarıcakaya, Mihalgazi ve İnhisar kasaba nitelikli iken, diğerleri kırsal nitelikli köy yerleşmeleridir. Araştırma alanındaki hizmet alanları ilçe merkezi konumundaki kasabalarda yoğunlaşmaktadır. Araştırma alanı, hammadde üretimi, sanayi ve turizm faaliyetleri açısından oldukça önemli bir potansiyele sahiptir. Ancak son dönemlerde sahaya yapılmayan yeterli yatırımlar, ilçelerin gelişmişlik seviyelerinin düşük derecede kalmasına yol açmış ve bunun sonucunda göçler hız kazanmıştır. Öncelikle sahada var olan potansiyel harekete geçirilmelidir. Ekonomik kalkınmayı sağlayan tarıma dayalı sanayinin sahada teşvik edilmesi zorunlu hale gelmiştir. Kaynakların verimli ve etkin biçimde kullanılması için devlet ve özel sektör kuruluşlarının iş birliği anlayışıyla sorumluluk almaları gerekmektedir.

ABSTRACT The main purpose of this research, named land use and planning proposals in Sarıcakaya, Mihalgazi and İnhisar districts in the Central Sakarya Basin; Adhering to the principles of geography, to reveal the natural and functional land division of the research area with contemporary research methods, to reveal the land use and to offer planning proposals by developing decisions for its development. Many methods consisting of different parameters were used in the study. Different methods and digitization techniques used for mapping, data obtained from various institutions and organizations, and interviews conducted in the field enabled the study to turn into a mixed research model. Located in the transition zone between the Western Black Sea region and the Central Anatolia region, the area is a tectonic depression area. The depression floor and its immediate surroundings in the central part of the research area are bounded by the Köroğlu mountains from the north and the Sündiken mountains from the south. The fact that the study area has a different ecosystem compared to its surroundings has been the most important factor in choosing it as a research area. Vegetables and fruits are produced in fertile agricultural areas located on the depression floor and the surrounding alluvial fill. While grain agriculture is intensified in the erosion plains in the mountainous area, animal husbandry activities come to the fore. Grassland and forest areas are concentrated on flat and slightly sloping areas where the elevation changes between 650 and 1200 meters. Although forest areas cover more than half of the area, the economic value of forestry activities remains at minimum levels. Today, forest areas are used for hunting, gathering and recreation activities. The grazing areas used for the feeding of animals are in the form of pastures on the less sloping slopes around the depression floor and in the plateau areas in the high parts. The settlement areas in the study area are concentrated on the valley side and skirt plains. There are 26 settlements in total in the field. Among these settlements, Sarıcakaya, Mihalgazi and İnhisar, which assumed the task of district centers, are towns, while the others are rural village settlements. The service areas in the research area are concentrated in the towns that are the center of the district. The research area has a very important potential in terms of raw material production, industry and tourism activities. However, the necessary investments that have not been made in the field in recent years have caused the development levels of the districts to remain at a low level, and as a result, migration has accelerated. First of all, the potential existing in the field should be activated. It has become necessary to encourage the agriculture-based industry, which provides economic development, in the field. In order to use resources efficiently and effectively, state and private sector organizations need to take responsibility with an understanding of cooperation.