İşletmelerde Büyük Veri Bilişiminin Yenileşim ve Rekabet Stratejilerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma

Abstract

ÖZ Teknolojik gelişmelerden kaynaklanan yoğun bilgi birikiminin uygun yöntemlerle analiz edilerek yöneticilere sunulması gerekmektedir. Araştırmanın amacı işletmelerin büyük veri bilişimi yönetsel yeteneklerinin yenileşim ve rekabet stratejileri üzerindeki etkisini belirleyebilmektir. Araştırmada kullanılan veri, 2021 yılında İSO’nun belirlediği ilk 1000 işletmenin 309’undan anket yoluyla sağlanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde; frekans ve yüzde dağılımları, normallik ve güvenilirlik testi, doğrulayıcı faktör analizi kullanılmış, hipotezler ise çoklu doğrusal regresyon analizi ile test edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, büyük veri bilişimi yönetsel yeteneklerinden karar verme alt boyutunun yapısal yenileşim ve süreç yenileşimi üzerinde, planlama alt boyutunun yetkinlik yenileşimi üzerinde, kontrol alt boyutunun ise tüm yenileşim stratejileri üzerinde yordayıcı etkisinin olduğu belirlenmiştir. Büyük veri bilişimi yönetsel yetenlerinden planlama alt boyutunun farklılaştırma stratejileri üzerinde, koordinasyon alt boyutunun odaklanma stratejileri üzerinde, kontrol alt boyutunun maliyet liderliği ve farklılaştırma stratejileri üzerinde pozitif yönlü anlamlı bir etkisinin olduğu saptanmıştır. Yenileşim stratejileri alt boyutlarından yapısal yenileşimin farklılaştırma stratejileri üzerinde, süreç yenileşiminin maliyet liderliği stratejisi üzerinde, yetkinlik yenileşiminin farklılaştırma stratejileri üzerinde pozitif yönlü anlamlı bir etkisinin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre işletmelerin rekabet gücünü arttırmaları ve yenileşim stratejilerinin başarıya ulaşmasında büyük veri uygulamaları önemi bir etkendir. Bu noktada işletmelerin büyük veri bilişimi yönetsel yeteneklerini kazanarak gündelik faaliyetlere entegre etmeleri gerekmektedir. Daha sonra aynı konu üzerinde yapılacak araştırmalarda küçük ve orta ölçekli işletmelerin örnekleme dahil edilmesi, bilişim sistemi kullanıcılarının kapsama alınması önerilmektedir. Ayrıca büyük veri hacmi, verinin toplandığı kaynak sayısı, veri türleri, algısal olmayan veriler ile çalışmalar gerçekleştirilerek araştırmanın bulgularını destekleyici çalışmalar gerçekleştirilebilir.

ABSTRACT Intensive accumulation of knowledge resulting from technological developments must be analyzed with appropriate methods and presented to managers of organizations. The aim of the research is to determine the impact of big data informatics managerial capabilities of businesses on their innovation and competitive strategies. The data used in the research was provided through a survey from 309 of the top 1000 businesses determined by ISO in 2021. In the analysis of the data obtained, frequency and percentage distributions, normality and reliability tests, confirmatory factor analysis were used, and hypotheses were tested with multiple linear regression analysis. As a result of the research, it was determined that the decision-making sub-dimension of big data informatics managerial capabilities has a predictive effect on structural innovation and process innovation, the planning sub-dimension has a predictive effect on competence innovation, and the control sub-dimension has a predictive effect on all innovation strategies. It has been detected that the planning sub-dimension of big data informatics managerial capabilities has a positive significant effect on differentiation strategies, the coordination sub-dimension on focusing strategies, and the control sub-dimension on cost leadership and differentiation strategies. It has been concluded that structural innovation, one of the sub-dimensions of innovation strategies, has a positive significant effect on differentiation strategies, process innovation on cost leadership strategy, and competence innovation on differentiation strategies. According to the research results, big data implementations are an important factor in increasing the competitive capacity of businesses and achieving the success of their innovation strategies. At this point, businesses need to acquire big data informatics managerial skills and integrate them into daily activities. In subsequent studies on the same subject, it is recommended that small and medium-sized businesses to be included in the sample, and information system users to be incorporated. Additionally, studies supporting the findings of the research can be conducted by carrying out studies with larger data volume, number of sources from which data are collected, data types, and non-perceptual data.