Örgütsel Ekoloji ve Değişim: Fortune Dergisi Verilerine Dayalı Analiz

Abstract

ÖZ Örgütsel ekoloji kuramı; örgütleri, örgüt toplulukları düzeyinde, benzer formlar gösteren örgütleri kümeleştirerek, örgütlerin neden var olduğunu ve bu kadar çeşitli olduğu sorusunu temel alıp çevresel faktörlerin biyolojik çeşitlilikte sebep olan benzer pozitivist varsayımlarını gözlemleyerek açıklamaktadır. Örgütlerin ekolojik olarak, örgüt toplulukları ve örgüt popülasyonları analiz düzeyi göz önünde bulundurularak çevresel belirlenimcilik ile ayıklanma yaşaması sonucu çevresel belirleyici faktörlerin örgütsel ekoloji kuramı üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bahsedilen bu kuram savunulduğu dönem içerisinde örgüt yapılarının çevre ile uyumunun açıklanmasında bir boşluk doldurmaktadır. Örgüt ekolojisi kuramına göre; doğadaki canlı varlıklar nasıl doğal bir seçimle elenip bir kısmı yaşamını kaybediyor, diğer kısmı ise bir evrim içinde gelişerek yaşamlarını sürdürüyorsa, örgütler için de durum bunun bir benzeridir. Örgütler, ekolojik bir bakış açısıyla incelendiğinde, örgüt ekosistemi içerisindeki örgüt toplulukları ve popülasyonları çevresel etkilerden etkilenmektedir. Bu etkiler, örgütlerin büyümesine veya azalmasına, hatta negatif veya pozitif seçilim sürecine tabi tutulmasına neden olabilir. Örgüt toplulukları, benzerlik gösteren örgütlerin oluşturduğu gruplardır. Bu gruplarda bulunan örgütler, benzerlik yönünden popülasyonları oluşturur. Popülasyonlar ise, taksonomik açıdan araştırmacının sorusunu karşılayan örgüt gruplarıdır. Fortune 500 Türkiye listelerindeki değişimin; liste dışı kalma ve eklenme, listede bulunma sıklıklarına, sektörel ve coğrafi dağılımlarına çevresel faktörlerin yarattığı listedeki hareketlilikler örgütsel ekoloji kuramı çerçevesinde incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan ikincil veri analizi bu çalışmada kullanılmıştır. Veriler, Fortune 500 Türkiye listelerinden elde edilmiştir. Bu listeler, Türkiye'nin en büyük 500 şirketini içermektedir. Çalışmada, bu şirketler ekolojik bir bakış açısıyla incelenmiş ve örgütlerin ekosistemini anlamak için orta ve küçük örgütlere de yer verilmiştir. Büyük ölçekteki örgütler; varlıklarını korumakta orta ve küçük ölçekli örgütlere göre daha başarılıdırlar.

ABSTRACT Organizational ecology theory explains the existence and diversity of organizations by clustering organizations that share similar forms at the level of organizational communities. It also aims to examine the impact of environmental determinants on organizational ecology theory, which is the result of environmental determinism and elimination due to the analysis level of organizational communities and organizational populations. This theory fills a gap in the explanation of the compatibility of organizational structures with the environment in the period in which it was defended. According to organizational ecology theory, as living organisms in nature are eliminated by natural selection, with some losing their lives and others surviving and evolving, the situation is similar for organizations. When organizations are examined from an ecological perspective, the organizational communities and populations within the organizational ecosystem are affected by environmental factors. These effects can lead to the growth or decline of organizations, or even subject them to negative or positive selection processes. Organizational communities are groups of organizations that share similarities. Organizations in these groups form populations in terms of similarity. Populations are, on the other hand, groups of organizations that answer the researcher's question from a taxonomic perspective. It is aimed to investigate the impact of environmental determinants on population ecology as a result of the selection of organizations by environmental determinism, considering the unit of analysis of organizational communities and organizational populations. The changes in the Fortune 500 Turkey lists, including the elimination and inclusion, listing frequencies, and sectoral and geographical distributions, have been examined within the framework of organizational ecology theory. Secondary data analysis, one of the qualitative research methods, was used in this study. The data were obtained from the Fortune 500 Turkey lists. These lists include the 500 largest companies in Turkey. In the study, these companies were examined from an ecological perspective, and medium and small organizations were also included to understand the ecosystem of organizations. Large-scale organizations are more successful at preserving their existence than medium and small-scale organizations