HATİPOĞLU MUHAMMED’İN FERAHNÂME ADLI ESERİNDE SIFATLARIN METİNBİLİM VE ANLAMBİLİM AÇISINDAN İNCELENMESİ (KOYUNOĞLU NÜSHASI)

Abstract

ÖZ Ferahnâme, Eski Anadolu Türkçesi Döneminde Hatiboğlu Mehmet (Muhammed) tarafından 15. yüzyılda yazılmış bir hadis tercümesidir. Eser, Darîr’in Yüz Hadis ve Yüz Hikâye tercümesinden faydalanılarak kaleme alınmıştır. Eser, hadis tercümelerinin daha iyi anlaşılabilmesi için bazı hikâyelere, dinî ve ahlâkî öğütlere yer verirken namaz, oruç, hac, niyet, ihlas, cömertlik gibi konuları işleyerek hadislerle İslâm dininin esaslarını öğretmeyi amaçlamıştır. Çalışmada eserin 1b-20b varakları arası tıpkıbasıma sadık kalınarak çeviri yazı ile okunmuştur, daha sonra metnin ses özellikleri ve metinde geçen sıfatlar detaylı bir şekilde incelenmiştir. Metinde geçen bazı sözcüklerin anlamları, dipnot bölümünde yer almaktadır. Dipnotta sözcükler metinde ve sözlükte geçen anlamı ile birlikte verilmiştir. Cümlelerdeki sıfatların cümlede hangi anlamda kullanıldığı ve cümle içerisinde ne gibi değişikliklere yol açtığı tespit edilmiştir. 450 adet sıfat örneği tek tek incelenerek açıklanmış ve metne nasıl bir anlam kattığı belirtilmiştir.

ABSTRACT Ferahnâme is a hadith translation written by Hatiboğlu Mehmet (Muhammed) in the 15th century during the Old Anatolian Turkish Period. The work was written by using Darîr's translation of Hundred Hadiths and Hundred Stories. In the work, some stories, religious and moral advice are included in order to understand well hadith translations. It is aimed to teach the principles of the religion of Islam with hadiths by dealing with subjects such as prayer, fasting, pilgrimage, intention, sincerity, and generosity. The part of the work between leaves 1b-20b has been read with style of transcription by sticking to the facsimile, then the sound features and the adjectives in the text have been analyzed in detail. The meanings of the words in the text are included in the footnote section. In the footnote, the words are given with their meanings in the text and dictionary. It has been determined in what sense the adjectives are used in the sentence and what changes they cause in the sentence. 450 examples of adjectives are examined and explained one by one and it is stated what kind of meaning they add to the text.