Türkiye’de Genç İşsizliğin Makro İktisadi Belirleyicileri

Abstract

ÖZ İşsizlik olgusu, 1929 Büyük Buhranı sonrası iktisadi gündemin odağına yerleşmiş ve o günden bu yana da önemli bir makroekonomik sorun olagelmiştir. Dünya konjonktürüne benzer şekilde işsizlik ve özellikle 1980 sonrası dönemde genç işsizliği Türkiye ekonomisi için de kalıcı bir yapısal sorun olarak varlığını sürdürmüştür. İşsizlikle mücadele çok yönlü süreçleri içerir. Bu sebeple işsizlik ve özel olarak genç işsizliğinin azaltılması öncelikle temellerinin tespit edilmesi ile mümkün olabilecektir. Söz konusu gerekliliklerden hareketle bu tez çalışmasının amacı, 1980-2021 dönemi verilerini kullanarak Türkiye ekonomisinde genç işsizliğinin makroekonomik belirleyicilerinin tespit edilmesidir. Bu amaca yönelik olarak kurulan modelde genç işsizlik oranı bağımlı değişken olarak belirlenirken; toplam dış ticaret hacminin GSYH’ye oranı, küreselleşme endeksi, kişi başına GSYH büyüme oranı, doğrudan yabancı yatırımların GSYH’ye oranı, bankalarca özel sektöre sağlanan kredilerin GSYH’ye oranı ve GSYH deflatörü ise genç işsizliğini açıklamada bağımsız değişkenler olarak modele dahil edilmiştir. Söz konusu değişkenler arasındaki uzun dönem eşbütünleşme ilişkisinin tespit edilmesi için ARDL Sınır Testi analiz aracı olarak kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen ampirik bulgulara göre, Türkiye ekonomisinde uzun dönemde genç işsizliği ile toplam dış ticaret hacminin GSYH’ye oranı, bankalarca özel sektöre sağlanan kredilerin GSYH’ye oranı ve GSYH deflatörü ile anlamlı ve negatif yönlü, küreselleşme endeksiyle ise anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca ekonomik büyümeyi temsil eden kişi başına GSYH büyüme oranının katsayısı pozitif olmakla birlikte olasılık değeri itibariyle genç işsizliği ile arasında anlamlı bir ilişki söz konusu değildir. Bu bağlamda bu tez çalışmasında elde edilen sonuçlara göre Türkiye’de ekonomik büyüme genç istihdamı yaratmamaktadır. Bu sebeple sürdürülebilir ekonomik büyümeye ek olarak genç istihdam politikalarının kurumlarca daha etkin belirlenmesi ve teşviki önemli olacaktır. i

ABSTRACT The phenomenon of unemployment has been at the center of the economic agenda after the Great Depression of 1929 and has been an important macroeconomic problem ever since. Similar to the world conjuncture, unemployment, and especially youth unemployment in the post-1980 period, has continued to exist as a permanent structural problem for the Turkish economy. Combating unemployment involves multifaceted processes. For this reason, reducing unemployment and youth unemployment in particular will be possible by first identifying its foundations. Based on the aforementioned requirements, the aim of this thesis is to determine the macroeconomic determinants of youth unemployment in the Turkish economy using data for the period 1980-2021. In the model established for this purpose, the youth unemployment rate is determined as the dependent variable, while the ratio of total foreign trade volume to GDP, the globalization index, the GDP per capita growth rate, the ratio of foreign direct investments to GDP, the ratio of loans provided by banks to the private sector to GDP and the GDP deflator are included in the model as independent variables in explaining youth unemployment. In order to determine the long-run cointegration relationship between these variables, ARDL Bounds Test was used as an analysis tool. According to the empirical findings obtained in the study, a significant and negative relationship was found between youth unemployment and the ratio of total foreign trade volume to GDP, the ratio of loans provided by banks to the private sector to GDP and the GDP deflator, and a significant and positive relationship with the globalization index in the long run in the Turkish economy. In addition, although the coefficient of the GDP per capita growth rate, which represents economic growth, is positive, there is no significant relationship with youth unemployment in terms of probability value. In this context, according to the results obtained in this thesis, economic growth in Türkiue does not create youth employment. For this reason, in addition to sustainable economic growth, it will be important for institutions to determine and promote youth employment policies more effectively.