Politik İstikrarsızlığın Yolsuzluk ve Gelir Dağılımı Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği

Abstract

ÖZ Politik istikrarsızlık, politik anlamda hükümetin çeşitli nedenlerden (darbe, muhtıra, çatışma, ayaklanma, isyan, ekonomik kriz vb.) dolayı istikrarlı bir süreç yürütememesidir. Yolsuzluk, bir kamu görevlisinin devletin verdiği yetkileri görevinin dışında kendi çıkarları doğrultusunda kullanması şeklinde ifade edilmektedir. Gelir dağılımı ise kısaca, belirli bir dönem içinde bir ülkenin elde ettiği toplam gelirin ülkede yaşayan vatandaşlara eşit bir şekilde dağıtılması gerektiğini ya da en azından eşit dağıtılacak kadar adaletli bir seviyede olması şeklinde ifade edilmektedir. Bir ülke ekonomisinde politik istikrarın sağlanması hem yerli ve yabancı sermayenin ülke dışına çıkmasının önüne geçerek döviz dengesini sağlamakta, hem de yerli ve yabancı sermaye sahiplerini güven vererek gelir dağılımının daha adil bir konuma gelmesini sağlamada önemli bir etkendir. Aynı zamanda sermaye sahiplerinin ülkede istikrarın sağlandığını bilerek yatırımlara devam etmesi ülkenin ekonomik yönden güvenli bir liman olduğunu düşünmesinden dolayıdır. Çünkü politik istikrarsızlığa sebep olan darbeler, muhtıralar, iç çatışma ayaklanmaların ülkede olabildiğinde az görülmesi ekonomik güvenin sağlanmasında önemli bir etken olarak görülmektedir. Ekonomik güvenin yükselmesi de hükümetin uygulayacağı ekonomi politikalarını olumlu yönde etkilemektedir. Bunlara ek olarak politik olarak kendini istikrarsız görmeyen ya da meşruluğuna zarar getirecek herhangi bir istikrarsızlık türüyle karşılaşmayacak olan hükümetler yolsuzluğu engellemeyi kendine ilke edinmektedir. Bu sayede artan politik istikrar yolsuzluğu azaltıp, ekonomik güvenin yükselmesini tetikleyerek yerli ve yabancı sermayenin yatırım iştahını arttırmakta, işsizliği azalarak ekonomik büyümeyi yükseltmektedir. Böylece gelir dağılımının daha adil bir konuma gelmesini sağlamaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de politik istikrarsızlık/istikrarın yolsuzluk ve gelir dağılımı üzerindeki etkisi 2002-2021 dönemine ait veriler kullanılarak zaman serisi yöntemi yardımıyla ekonometrik olarak analiz edilmiştir. Ekonometrik analiz yapılmadan önce çalışmanın amacına uygun olarak iki ayrı ekonometrik model kurulmuştur. Analiz sonuçlarına göre, yolsuzluk ile politik istikrar arasında negatif yönlü orta düzeyde korelasyon ilişkisi, gelir dağılımını temsilen kullanılan bağımsız değişken olan gini katsayısı ile politik istikrar arasında pozitif yönlü zayıf düzeyde korelasyon ilişkisi tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan Granger nedensellik analiz sonucuna göre, politik istikrar arttıkça yolsuzluğun azaldığı, diğer bir ifadeyle politik istikrarsızlık arttıkça yolsuzluğun arttığı tespit edilmiştir. Diğer yandan politik istikrar arttıkça gini endeksinin de arttığı dolayısıyla gelir dağılımı adaletsizliğinin azaldığı ortaya koyulan bir diğer sonuçtur. Tam tersi şekilde, politik istikrar endeksinin düşmesi gini endeksinin düşmesine ve dolayısıyla da gelir dağılımında adaletsizliğini arttığı yönünde bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Başka bir değişle 2002-2021 yılları arasında Türkiye’de politik istikrarsızlıklar arttıkça yolsuzluk artış göstermiş ve gelir dağılımı eşitliği bozulmuştur.

ABSTRACT Political instability is the inability of the government to carry out a stable process due to various reasons (coup, memorandum, conflict, uprising, rebellion, economic crisis, etc.). Corruption is defined as the use of the powers granted by the state by a public official for his/her own interests outside his/her duties. Income distribution, in short, means that the total income generated by a country in a given period should be distributed equally to the citizens living in the country, or at least at a level that is fair enough to be distributed equally. Ensuring political stability in a country's economy is an important factor in ensuring the balance of foreign exchange by preventing domestic and foreign capital from leaving the country and ensuring a fairer distribution of income by reassuring domestic and foreign capital owners. At the same time, capital owners continue to invest in the country knowing that stability is ensured in the country. Because they think that the country is an economically safe harbor. Because the fact that coups, memorandums, internal conflicts and uprisings, which are the causes of political instability, are seen as low as possible in the country is seen as an important factor in ensuring economic confidence. The increase in economic confidence positively affects the economic policies to be implemented by the government. In addition, governments that do not see themselves as politically unstable or that will not face any type of instability that would harm their legitimacy adopt the principle of preventing corruption. In this way, increased political stability reduces corruption, triggers a rise in economic confidence, increases the investment appetite of domestic and foreign capital, reduces unemployment and increases economic growth. This leads to a more equitable distribution of income. In this study, the impact of political instability/stability on corruption and income distribution in Turkey is analyzed econometrically with the help of time series method using data for the period 2002-2021. Before the econometric analysis, 2 separate econometric models were established in accordance with the purpose of the study. According to the results of the analysis, there is a moderate negative correlation between corruption and political stability, and a weak positive correlation between political stability and the gini coefficient, which is the independent variable used to represent income distribution. In addition, according to the results of the Granger causality analysis, corruption decreases as political stability increases, in other words, corruption increases as political instability increases. On the other hand, it is another result that as political stability increases, the gini index also increases and thus income inequality decreases. On the contrary, a decrease in the political stability index leads to a decrease in the gini index, which in turn leads to an increase in income inequality. In other words, as political instability increased in Turkey between 2002 and 2021, corruption increased and income inequality deteriorated.