KARABÜK’TE AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN 18 YAŞ ÜSTÜ KİŞİLERDE COVID-19 AŞI REDDİ DURUMU VE NEDENLERİNİN TESPİTİ VE SAĞLIK OKURYAZARLIK DÜZEYİ İLE İLİŞKİSİ

Abstract

ÖZET

Bu çalışmanın amacı COVID-19 aşısının reddi durumunu, bu durumun nedenlerini ve bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeyleriyle ilişkisini incelemektir. Bu çalışma, kesitsel analitik bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini, Mayıs 2022-Haziran 2022 tarihleri arasında Karabük ilindeki aile sağlığı merkezlerine başvuran ve araştırmaya katılmayı kabul eden 648 kişi oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında “sosyodemografik özellikler”, “COVID-19 aşı reddi durumunun özelliklerini tespit eden sorular” ve “Sağlık Okuryazarlık Ölçeği, TSOY-32 Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için etik kurul izni alınmıştır. Veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Kişilerin tanıtıcı özelikleri, kategorik verilerde frekans ve yüzdeyle ifade edilmiştir. Pearson ki-kare ve Fisher’s Exact Test testlerinden yararlanılmıştır. P <0,05 değeri, anlamlı olarak kabul edilmiştir. Katılımcıların %31,6’sının yetersiz sağlık okuryazarlığı düzeyinde, %36,9’unun sorunlu-sınırlı sağlık okuryazarlığı düzeyinde,

%21,9’unun yeterli sağlık okuryazarlığı düzeyinde, %9,6’sının ise mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyinde olduğu görülmüştür. COVID-19 aşısının reddedilmesi ile sağlık okuryazarlığı arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir (p=0,014). Sonuç olarak sağlık okuryazarlığı düzeyinin artırılmasıyla COVID-19 aşısına yönelik olumlu tutumların da artacağı düşünülmüştür. Dolayısıyla sağlık okuryazarlığını artırmaya yönelik araştırmalara ihtiyaç olduğu görülmüştür.

ABSTRACT

The aim of this study is to examine the rejection of the COVID-19 vaccine, its reasons and its relationship with health literacy levels. This study is a cross-sectional analytical study. The sample of the research consisted of 648 people who applied to family health centers in Karabük province between May 2022 and June 2022 and agreed to participate in the research. "Sociodemographic Characteristics", "Questions determining the characteristics of COVID-19 vaccine rejection" and "Health Literacy Scale TSOY-32 scale" were used to collect data. Ethics committee permission was obtained to conduct the research. The data were analyzed with the SPSS program. Descriptive characteristics of people are expressed with frequency and percentage in categorical data. Pearson Chi-Square and Fisher's Exact Test were used. A value of P <0.05 was considered significant. It is seen that 31.6% of the participants have an inadequate health literacy level, 36.9% have a problematic-limited health literacy level, 21.9% have an adequate health literacy level and 9.6% have an excellent health literacy level. A significant difference was found between rejection of the COVID-19 vaccine and health literacy (p = 0.014). As a result, by increasing the level of health literacy, positive attitudes towards the COVID-19 vaccine will also increase. It is thought that positive attitudes towards the COVID-19 vaccine will increase by increasing health literacy levels. Therefore, it seems that there is a need for research to increase health literacy.