DİYABETLİ BİREYLERDE AYAK BAKIM DAVRANIŞI DEĞİŞİM SÜRECİ ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ VE PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

ÖZET

Araştırmanın amacı, diyabetli bireylerin ayak bakım davranışı değişim sürecini değerlendirmek için transteoretik model (TTM) temelli Diyabetli Bireylerde Ayak Bakım Davranışı Değişim Süreci Ölçeği (DABDDSÖ)’nün geliştirilmesi ve psikometrik analizlerinin incelenmesidir. Metodolojik araştırmanın evrenini; Aralık 2021-Kasım 2022 tarihleri arasında, Karabük Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dahiliye-Endokrin polikliniklerine başvuran Tip 1-Tip 2 diyabetli bireyler, örneklemini dahil edilme-dışlama kriterlerine uyan 250 birey oluşturdu. 75 bireye test-retest uygulandı. Veriler, “Demografik Bilgi Formu” ve “DABDDSÖ” ile toplandı. Taslak ölçeğin kapsam ve yapı geçerliliği değerlendirildi. Yapı geçerliliğinde açıklayıcı (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizleri (DFA); güvenirliğinde madde, iç tutarlılık, test-retest analizleri yapıldı. AFA’da Kaiser Meyer Olkin (KMO) ve Bartlett testi kullanıldı. KMO, 0,695 bulunarak veri grubuna faktör analizi onaylandı. Bartlett anlamlılığı faktör analizi için verilerin uygunluğunu gösterdi (p<0,001). AFA’da toplam varyansın % 63,045’ini açıklayan, 15 maddeli ve 5 faktörlü bir ölçek oluştu. Uyum indeksleri; CMIN/df=1,958, IFI=0,914, TLI=0,891, CFI=0,912, RMSEA=0,062, SRMR=0,074 bulunarak doğrulandı. İç tutarlılığı belirten cronbach alfa 0,760 bulundu. Ölçeğin, diyabetli bireylerde ayak bakım davranışı değişim sürecini değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlendi.

ABSTRACT

The aim of the study was to develop the transtheoretical model (TTM)-based Foot Care Behaviour Change Process Scale in Individuals with Diabetes (DABDDSS) to evaluate the foot care behaviour change process of individuals with diabetes and to examine its psychometric analysis. The population of the methodological study consisted of individuals with Type 1-Type 2 diabetes who applied to the Internal Medicine-Endocrine outpatient clinics of Karabük Training and Research Hospital between December 2021-November 2022, and the sample consisted of 250 individuals who met the inclusion-exclusion criteria. Test-retest was applied to 75 individuals. Data were collected with the “Demographic Information Form” and the “DABDDSS”. The content and construct validity of the draft scale were evaluated. Explanatory (EFA) and confirmatory factor analyses (CFA) were performed for construct validity, and item, internal consistency, and test-retest analyses were performed for reliability. Kaiser Meyer Olkin (KMO) and Bartlett’s test were used in EFA. KMO was found to be 0,695 and factor analysis was approved for the data group. Bartlett’s significance showed the suitability of the data for factor analysis (p<0,001). EFA resulted in a scale with 15 items and 5 factors explaining % 63,045 of the total variance. The fit indices were confirmed as CMIN/df=1,958, IFI=0,914, TLI=0,891, CFI=0,912, RMSEA=0,062, SRMR=0,074. Cronbach’s alpha indicating internal consistency was 0,760. It was determined that the scale is a valid and reliable measurement tool for evaluating the change process of foot care behaviour in individuals with diabetes.