Osmanlı’da Konak Yaşantısının Mekâna Yansımalarının Safranbolu Özelinde Değerlendirilmesi

Abstract

ÖZ Safranbolu, Karadeniz Bölgesi Batı Karadeniz Bölümü’nde yer alan Karabük iline bağlı, 2023 yılı verilerine göre 70.043 nüfusa sahip ilçelerden biridir. İlçe somut kültürel miras değerleri ve doğa güzellikleri ile turizm açışımdan önemli bir destinasyondur. Araştırmanın konusunu Karabük ili Safranbolu ilçesinde bulunan ve kültürel miras bakımından önemli yere sahip konaklardaki günlük yaşamın, Osmanlı’da konak yaşantısının mekâna yansımaları kapsamında, Safranbolu özelinde ele alınarak değerlendirilmesi oluşturmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı Osmanlı’da konak yaşantısının mekâna yansımalarının Safranbolu ilçesi ölçeğinde değerlendirilmesidir. Kültürel miras niteliğindeki konaklar mekân açısından ele alınmış ardından konak sakinlerinin yaşam biçimleri ve etkileşimlerinden elde edilen veriler ile konak yaşamının önemi ortaya konmuştur. Kent - mesken - insan etkileşiminin zamana dayalı değişimini ortaya koyabilmek amacı ile bu araştırmada nitel (kalitatif) araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Nitel araştırma yaklaşımı kapsamında saha araştırması yöntemi kullanılmıştır. Saha araştırması yöntemi bünyesinde doküman incelemesi, yapılandırılmamış yerinde gözlem, betimleme ve grup görüşme (mülakat) veri toplama teknikleri kullanılmıştır. Örneklem kapsamındaki çalışmaya esas oluşturacak geleneksel konakların yaşam biçimleri hakkında kaynak kişiler ile görüşülmüş, konu ile ilgili sunulan bilgiler -izin alındıktan sonra- önce ses ve görüntü kaydı ile kayıt altına alınmış ve ardından yazıya aktarılmıştır. Araştırmanın ana kaynakların konuya ilişkin arşiv belgeleri, makaleler, tezler, dergiler ve kitaplar ile mülakat ve gözlem teknikleri sonucunda elde edilen bilgiler oluşturmaktadır.

ABSTRACT Safranbolu is one of the districts of Karabük province, located in the Western Black Sea Region of the Black Sea Region, with a population of 70,043 according to 2023 data. The district is an important destination in terms of tourism with its tangible cultural heritage values and natural beauties. The subject of the research is to evaluate the daily life in the mansions, which are located in the Safranbolu district of Karabük province and have an important place in terms of cultural heritage, within the scope of the reflections of the mansion life in the Ottoman Empire on the space, by considering Safranbolu specifically. In this context, the aim of the study is to evaluate the reflections of mansion life in the Ottoman Empire on the scale of Safranbolu district. Cultural heritage mansions were discussed in terms of space, and then the importance of mansion life was revealed with the data obtained from the lifestyles and interactions of the mansion residents. A qualitative research approach was adopted in this research in order to reveal the time-based change in city - dwelling - human interaction. Within the scope of qualitative research approach, field research method was used. Document review, unstructured on-site observation, description and group interview data collection techniques were used within the field research method. Resource persons were interviewed about the lifestyles of the traditional mansions that will form the basis of the study within the scope of the sample, and the information provided on the subject was first recorded with audio and video recording - after permission was obtained - and then transcribed into writing. The main sources of the research are archive documents, articles, theses, magazines and books on the subject, and information obtained as a result of interviews and observation techniques.