DEPREMZEDE OLAN VE OLMAYAN ERGENLERİN ÖZNEL İYİ OLUŞLARI İLE GELECEK BEKLENTİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: HATAY İLİ ÖRNEĞİ

Abstract

ÖZET

Bu çalışmada, depremzede olan ve olmayan ergenlerin öznel iyi oluşları ile gelecek beklentileri arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışma grubu, 12-14 yaş aralığındaki 785 ergenden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında “Kişisel Bilgi Formu”, “Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği” ve “Ergen Gelecek Beklentileri Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde, kişisel bilgilerin frekans ve yüzdeleri, ölçek puanlarının ortalamaları alınarak betimsel analiz sonuçları verilmiştir. Cinsiyet ve depremden etkilenme durumuna göre ölçeklerden alınan puanların farkı incelenirken bağımsız örneklem t Testi, iki değişkenin birlikte etkisi incelenirken iki yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Yaş, kardeş sayısı, anne-baba öğrenim düzeyi ve yaşı, aile yapısı ile ölçeklerden alınan puanların farkı incelenirken tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır Değişkenler arası fark olması durumunda, farkın kaynağının belirlenmesi amacıyla çoklu karşılaştırma testlerinden LSD Testi kullanılmıştır. Ölçek puanları arası ilişkinin incelenmesinde ise Pearson Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda ergenlerin öznel iyi oluşları ve gelecek beklentileri arasında anlamlı bir ilişki olduğu, depreme maruz kalan ergenlerin öznel iyi oluşlarının ve gelecek beklentilerinin depreme maruz kalmayan ergenlere göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. Ergenlerin öznel iyi oluşlarının yaş, anne-baba öğrenim durumu ve kardeş sayısına göre farklılık gösterdiği; yaşı küçük olan ergenlerin yaşı büyük olanlara göre, anne ve babası üniversite mezunu olan ergenlerin anne-baba öğrenim düzeyi daha düşük olanlara göre, tek çocuk veya iki kardeş olan ergenlerin daha çok kardeşe sahip ergenlere göre, depreme maruz kalmış ve Hatay’da yaşayan ergenlerin, depremzede olmayan ve Ankara’da yaşan ergenlere göre öznel iyi oluş ve gelecek beklentilerinin daha düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öznel iyi oluş ile cinsiyet, anne-baba yaşı ve aile yapısı arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Ergenlerin gelecek beklentilerinin cinsiyet, yaş, kardeş sayısı, anne-baba öğrenim durumu ve aile yapısına göre farklılık gösterdiği; kız ergenlerin gelecek beklentilerinin evlilik ve aile, sağlık ve yaşam açısından erkek ergenlerden daha düşük olduğu, yaşı daha büyük olan ergenlerin yaşı küçük olanlara göre ve tek çocuk veya iki kardeş olan ergenlerin daha fazla kardeşe sahip olanlara göre genel olarak gelecek beklentilerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Anne ve babası üniversite mezunu olan ergenlerin anne-baba öğrenim düzeyi daha düşük olanlara göre, çekirdek aile ve tek ebeveynli aileye sahip ergenlerin iş ve eğitim beklentilerinin geniş aileye sahip olanlara göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Genel olarak ergenlerin öznel iyi oluşları ve gelecek beklentilerinin iyi düzeyde olduğu, öznel iyi oluş ile gelecek beklentileri arasında anlamlı bir ilişki olduğu ve ergenlerin öznel iyi oluşları arttıkça gelecek beklentilerinin arttığı belirlenmiştir. Ergenlerin cinsiyeti ve depremzede olma durumunun ortak etkisi incelendiğinde depremden etkilenenlerin yaşam doyumu ve olumlu duyguları, sağlık ve yaşama yönelik gelecek beklentileri daha düşük; genel olarak kız ergenlerin evlilik ve aileye yönelik beklentileri erkeklere göre daha yüksek bulunmuştur.

Bu çalışma TÜBİTAK 123K353 numaralı 1001 projesi tarafından desteklenmiştir.

ABSTRACT

In this study, the relationship between the subjective well-being and future expectations of adolescents who were and were not earthquake victims was examined. The study group consists of 785 adolescents between the ages of 12-14. "Personal Information Form", "Adolescent Subjective Well-Being Scale" and "Adolescent Future Expectations Scale" were used to collect data. In the analysis of the data, descriptive analysis results were given by taking the frequencies and percentages of personal information and the average of the scale scores. Independent sample t-Test was used to examine the difference in the scores obtained from the scales according to gender and earthquake exposure, and two-way analysis of variance was used to examine the effect of the two variables together. One-way analysis of variance was used when examining the difference in scores obtained from age, number of siblings, parents' education level and age, and family structure scales. In case of a difference between variables, the LSD Test, one of the multiple comparison tests, was used to determine the source of the difference. Pearson Correlation Coefficient was used to examine the relationship between scale scores. As a result of the study, it was determined that there was a significant relationship between the subjective well-being and future expectations of the adolescents in the study group, and that the subjective well-being and future expectations of the adolescents exposed to the earthquake were lower than those of the adolescents who were not exposed to the earthquake. It has been determined that the subjective well-being of adolescents varies according to age, parents' education level and the number of siblings; younger adolescents, adolescents whose parents are university graduates, adolescents who are the only child in the family and the adolescents who were exposed to the earthquake in Hatay province in general have lower subjective well-being and future expectations than older adolescents, adolescents that come from a lower educated family, adolescents who have multiple siblings and the adolescents that live in Ankara province who weren't exposed to the earthquake. It was determined that there was no significant difference between subjective well-being and gender, parental age and family structure. It has been determined that the adolescents' future expectations vary according to gender, age, number of siblings, parents' education level and family structure; future expectations of female adolescents are lower than male adolescents in terms of marriage and family, health and life; older adolescents generally have higher future expectations than younger ones; and adolescents who are an only child or have two siblings have higher future expectations than those who have more siblings. It has been determined that adolescents whose parents are university graduates have higher job and education expectations than those whose parents have a lower education level, and adolescents with nuclear families and single-parent families have higher job and education expectations than those with extended families. It has been determined that, in general, adolescents' subjective well-being and future expectations are at a good level, that there is a significant relationship between adolescents' subjective well-being and future expectations, and that as adolescents' subjective well-being increases, their future expectations increase. When the gender of adolescents and the joint effect of being an earthquake victim were examined, the life satisfaction and positive emotion, future expectations of health and life are lower for those affected by the earthquae; in general, female adolescents’ expectations for marriage and family wer found to be higher than boys.

The study was supported by the 1001 project numbered TUBITAK 123K353.