Çalışanların Duygusal Zekâ Düzeyleriyle Çatışma Yönetimi Stratejileri Arasındaki İlişki: Kastamonu Örneği

Abstract

ÖZ

Günümüzün iş hayatı koşullarında sürekli artan rekabet, teknolojik değişim ve gelişimle birlikte firmaların ulaşmak istediği hedefleri de büyümektedir. Büyüyen hedeflere ulaşma yolunda gerek çalışanlar gerekse de yöneticiler yoğun stres yaşamaktadırlar. Yaşanan bu yoğun stres, zaman zaman çalışanların motivasyonunu ve dolayısıyla da performansını olumsuz etkilemektedir. Organizasyonlarda yaşanan bu stresli ortamlarda çatışmaların yaşanması kaçınılmaz olacaktır. Yapılan araştırmalarda organizasyonlardaki yöneticilerin zamanlarının yüzde yirmisini çatışmaların çözümü için kullandıkları görülmüştür. Bu durum, organizasyonlar için çatışma yönetimi kavramının ne kadar önemli olduğunun anlaşılması için yeterli olacaktır. Organizasyonlarda yaşanan çatışmalara tarafların vermiş olduğu tepkiler farklılık göstermektedir. Çalışanların yaşanan çatışmalara birbirinden farklı tepkiler vermelerindeki etkenlerden bir tanesinin duygusal zekâ olduğu düşünülmektedir. Salovey, duygusal zekayı, kişinin kendisinin ve çevresindekilerin duygularını kontrol etme, bunlar arasında seçim yapabilme ve duygularını hayatına yön vermede kullanabilme yeteneğini içeren sosyal zekanın bir türü olarak tanımlamaktadır. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere, duygusal zekâsı yüksek kişiler hem kendi duygularının hem de çatışma yaşadıkları kişilerin duygularının farkında olmaları ve bu duyguları yönetmeleri yönüyle çatışmaları da sağlıklı bir şekilde yönetecekleri düşünülebilir. Bu çalışmanın amacı, endüstriyel işletmelerde çalışanların duygusal zekâ düzeylerinin çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişkisini araştırmaktır. Araştırma, Kastamonu ili organize sanayii bölgesindeki çeşitli sektörlerden oluşan firmalarda yapılmıştır. Araştırma da yüz yüze anket yönteminden yararlanılmış ve 402 kişiye ulaşılmıştır. Anketimizin birinci bölümünde çalışanları tanımlayıcı 5 adet soru sorulmaktadır. İkinci bölümünde Duygusal Zekâ Ölçeği yer almaktadır. Duygusal Zekâ ölçeği Wong ve Law (2002) tarafından geliştirilmiştir. Ölçek Hırlak ve arkadaşları (2017) tarafından gerçekleştirilen çalışmadan alınmıştır. Ölçek 4 alt boyut (kendi duygularını değerlendirme, başkalarının duygularını değerlendirme, duyguların kullanılması, duyguların düzenlenmesi) ve 16 maddeden oluşmaktadır. Üçüncü bölümde yer alan Çatışma Yönetimi Ölçeği, Thomas ve Ruble (1977) tarafından geliştirilmiştir. Ölçek rekabet, uzlaşma, kaçınma, uyum ve iş birliği olmak üzere 5 alt boyuttan ve 15 maddeden oluşmaktadır. Hipotezlerin kabul edilebilir olup olmadıklarını ölçmek için duygusal zeka ile çatışma yönetimi kavramlarının hem genel hem de alt boyutlar açısından etki (regresyon) analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmada; duygusal zekânın çatışma yönetimini pozitif yönde etkilediği belirlenmiştir. Yapılan çoklu karşılaştırmalarda; duyguları düzenlemenin ve duyguları kullanmanın rekabete yönelik davranışları pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Çalışmada duygusal zekâ alt boyutlarının uyuma yönelik davranışlar üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Duyguları düzenlemek kaçınmaya yönelik davranışları pozitif yönde etkilerken; başkalarının duygularını değerlendirmenin kaçınma davranışını negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Çalışmada sadece duyguları kullanmanın işbirliğine yönelik davranışları pozitif yönde etkilediği belirlenmiştir. Bununla birlikte başkalarının duygularını değerlendirme, uzlaşmaya yönelik davranışları pozitif yönde etkilerken; kendi duygularını değerlendirmenin uzlaşmaya yönelik davranışları negatif yönde etkilediği bulunmuştur

ABSTRACT

In today's business life conditions, with the ever-increasing competition, technological change and development, the goals that companies want to achieve are also growing. Both employees and managers experience intense stress on the way to achieving growing targets. This intense stress sometimes negatively affects employees' motivation and therefore their performance. It will be inevitable for conflicts to occur in these stressful environments in organizations. Studies have shown that managers in organizations spend twenty percent of their time resolving conflicts. This will be enough to understand how important the concept of conflict management is for organizations. The reactions of the parties to conflicts in organizations vary. It is thought that one of the factors why employees react differently to conflicts is emotional intelligence. Salovey defines emotional intelligence as a type of social intelligence that includes the ability to control one's own emotions and those of those around him, to choose between them, and to use his emotions to direct his life. As can be understood from this definition, it can be thought that people with high emotional intelligence will be able to manage conflicts in a healthy way, as they are aware of both their own emotions and the emotions of those with whom they have conflicts and manage these emotions. The aim of this study is to investigate the relationship between emotional intelligence levels and conflict management strategies of employees in industrial enterprises. The research was conducted in companies from various sectors in the organized industrial zone of Kastamonu province. In the research, face-to-face survey method was used and 402 people were reached. In the first part of our survey, 5 questions are asked to describe the employees. The second part includes the Emotional Intelligence Scale. The Emotional Intelligence scale was developed by Wong and Law (2002). The scale was taken from the study conducted by Hırlak et al. (2017). The scale consists of 4 subscales (evaluation of own emotions, evaluation of others' emotions, use of emotions, regulation of emotions) and 16 items. The Conflict Management Scale in the third section was developed by Thomas and Ruble (1977). The scale consists of 15 items and 5 sub-dimensions: competition, compromise, avoidance, harmony and cooperation. Simple and multiple tests for testing hypotheses Regression analyzes were performed. In the study; It has been determined that emotional intelligence positively affects conflict management. In multiple comparisons; It has been determined that regulating and using emotions positively affects competitive behavior. The study found that emotional intelligence subdimensions did not have a significant effect on adaptation-oriented behaviors. While regulating emotions positively affects avoidant behaviors; It has been found that evaluating the emotions of others negatively affects avoidance behavior. In the study, it was determined that using only emotions positively affected cooperative behaviors. However, while evaluating others' emotions positively affects compromise-oriented behaviors; Appraising one's own emotions has been found to negatively affect compromise-oriented behavior.