Myra ve Andriake’de Ele Geçen Roma Dönemi Pişmiş Toprak Kandilleri

Abstract

ÖZ Lykia Bölgesi kentlerinden Myra ve limanı Andriake’de bulunan Roma Dönemi’ne ait pişmiş toprak kandiller bu çalışmanın konusudur. Myra’da Tiyatro; Andriake’de Agora, Şarap İşliği, Tiberius Meydanı, 2 Nolu Alan, Granarium ve önü, Güneydoğu Nekropolü, 121 Nolu Alan, B Kilisesi, Sinagog ve Doğu Hamam’da ele geçen toplam yüz on altı kandil, on altı ana (Tip 1-16) ve alt tipler (Tip 5A-C) olmak üzere on dokuz farklı tipte incelenmiştir. Likya Tipi kandilleri olarak anılan Tip 13 en yoğun kandil grubunu oluşturmaktadır. Kandiller üzerinde bitkisel, geometrik, hayvan, mitolojik ve figürlü sahneler betimlenmiştir. İncelenen kandiller arasındaki altı örnek kaidesinde yazıtlar bulunmaktadır. Bu yazıtlardan biri tam okunamazken üçünde Korinthli kandil üretici isimleri [Μάρκου (Marcus’un), Καλλίστου (Kallistou/Kallistos’un), Ἐλπιδυς (Elphidos)], diğerlerinde ise Knidos’ta olduğu önerilen seramik atölye ismi Romanesis ismi yer almaktadır. Myra’nın, özellikle Kallistos yazıtlı kandille, Salona kentiyle olan ilişkisi tescillenmiştir. Çünkü Salona’da da aynı yazıt bulunan kandiller ele geçmiştir; ayrıca Salona kentindeki Sarapis Tapınağı’ndaki yazıtta, kente Myra’dan gelen denizcilerin olduğu bildirilmektedir. Çalışmaya konu kandillerinden bazılarının kökenleri tespit edilebilmiştir. Bunlar; Mısır, Knidos, Korinth ve Ephesos şeklinde sıralanabilir. Myra-Andriake Roma Dönemi kandilleri MÖ 1. yüzyılın ikinci yarısı ile MS 7. yüzyılın ortalarına kadar uzanan geniş bir tarih aralığına aittir. Bu kandiller arasında MS 4-7. yüzyıla ait örneklerinin yoğun olduğu görülmektedir.

ABSTRACT The Roman terracotta oil lamps found in Myra and its port of Andriake, one of the cities of the Lycian region, are the subject of this study. A total of one hundred and sixteen oil lamps from the Theatre of Myra, the Agora, the Wine Cellars, the Tiberius Square, Area No. 2, the Granarium and its foreground, the South-Eastern Necropolis, Area No. 121, Church B, the Synagogue and the Eastern Baths of Andriake have been analysed in nineteen different types, including sixteen main types (Types 1-16) and subtypes (Types 5A-C). The densest group of oil lamps is type 13, also known as Lycian oil lamps. The lamps are decorated with herbal, geometric, animal, mythological and figural scenes. Six of the lamps in the study have inscriptions on their bases. One of these inscriptions is unreadable, while three bear the names of Corinthian lamp-makers [Μάρκου (by Marcus), Καλλίστου (by Kallistou/Kallistos), Ἐλπιδυς (by Elphidos)] and the others are inscribed with the name Romanesis, the name of a ceramic workshop thought to be on Cnidus. Myra’s relationship with the city of Salona, particularly the oil lamp inscribed with Kallistos, has been recognised. Oil lamps with the same inscription have also been found in Salona, and the inscription on the temple of Sarapis in Salona indicates that sailors came to the city from Myra. The origins of some of the lamps studied have been identified. These can be listed as Egypt, Cnidus, Corinth and Ephesos. The oil lamps of the Myra-Andriake Roman period belong to a wide range of dates from the second half of the 1st century BC to the middle of the 7th century AD. Among these oil lamps, there are many examples dating from the 4th to the 7th century AD.