Sadeddin Nüzhet Ergun’un Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri

Abstract

ÖZ Her dönemde yetişen önemli şahsiyetler vardır. Bu kişilerin bir kısmı insanlar tarafından bilinirken bir kısmı çok çalışmış, çok eser vermiş olmalarına rağmen fazla tanınmazlar. Tasavvuf ve edebiyat yönünden çok büyük çalışmalar yapmış olan Sadeddin Nüzhet bu şahsiyetlerden olup 1901-1946 yılları arasında yaşamıştır. Bu araştırmada Sadeddin Nüzhet Ergun’un yaşadığı dönem ve yazmış olduğu İlm-i Tasavvuf eseri dikkate alınarak onun tasavvufî mülahazaları anlatılmıştır. Giriş ve üç bölümden teşekkül eden bu araştırmanın giriş bölümünde Sadeddin Nüzhet Ergun’un yaşadığı dönemin, siyasi, sosyal, dini ve tasavvufî konuları etrafında değerlendirmeler yapılmıştır. Birinci bölümde Sadeddin Nüzhet’in ailesi, doğumu, çocukluğu, manevi eğitimi, sosyal hayatı, talebeleri, ahlâkî ve edebi şahsiyeti hakkında bilgiler sunulmuştur. İkinci bölümde yazmış olduğu tasavvufî ve edebi eserleri tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde ise Sadeddin Nüzhet Ergun’un tasavvufî görüşleri ortaya konulmuştur. Şeyh Sadeddin, 1901 yılında Bursa’da doğmuş, eğitimine İttihat ve Terakkî Numune Mektebi’nde başlamış sonra Üsküdar Sultanisi ve oradan Dâru’l-Fünun Edebiyat Fakültesini okuyarak tamamlamıştır. Tasavvuf eğitimine dayısı Ahmet Ferid Efendi’ye intisabıyla başlamış, onun vefatı üzerine Ali Fakrî Efendi’den seyr u sülûkünü tamamlamıştır. Sadeddin Nüzhet, Sa’dîyye tarikatının şeyhi olan dayısı Ahmed Ferid Efendi’nin vefatından sonra yedi yaşında Hallaç Baba Tekkesi’ne şeyh oldu. Yaşının küçük olması sebebiyle onun yerine Şeyh Yahya Efendi onun da vefatı üzerine Şeyh Ali Fakrî Efendi bu görevi vekâleten yürütmüşlerdir. Şeyh Sadeddin, 1921’de Hallaç Baba Tekkesi’ndeki görevine asaleten başlamış ve bu görevi dört yıl yürütmüştür. Tekke ve zaviyelerin kapanmasından sonra edebiyat alanına yönelen Ergun, 25.04.1946’da 45 yaşında vefat etmiştir. Cenazesi İstanbul, Üsküdar’da bulunan Yeni Camii’nde kılınarak Karacaahmet Mezarlığı’na defnedilmiştir.

ABSTRACT In each era of the history, there are important personalities. Some of these individuals have become well-known, while some others are not known despite their efforts and numerous works. Sadeddin Nüzhet, who contributed great works to the Sufism and literature, was one of these personalities, who lived between 1901-1946. In this research, Sufi considerations of Sadeddin Nüzhet Ergun are presented, considering his life period and his work İlm-i Tasavvuf. In the introduction part of this study, which was comprised of introduction and three parts, evaluations were made concerning the political, social, religious, and Sufistic aspects of the lifetime of Sadeddin Nüzhet Ergun. In the first part, pieces of information were presented concerning the family of Sadeddin Nüzhet Ergun, his birth, childhood, spiritual education, social life, his students, and his spiritual and literary personality. In the second part, his Sufistic and literary works were introduced. In the third part, Sufistic considerations of Sadeddin Nüzhet Ergun were discussed. Sheikh Sadeddin was born in Bursa in 1901, started his education in the İttihad and Terakkî Numune School, continued in the Üsküdar High School, and completed his education in the Dâru’l-Fünun, Faculty of Letters. His Sufi education started with his initiation to his uncle Ahmed Ferid Efendi, and subsequent to the demise of his uncle, he completed his seyr u sülûk from Ali Fakrî Efendi. Following the demise of his uncle Ahmed Ferid Efendi, who was the sheikh of the sect of Sa’dîyye, Sadeddin Nüzhet had become the sheikh of the Hallaç Baba Dervish Lodge. Since he was at an early age, on behalf of him, Sheikh Yahya Efendi, and upon his death, Sheikh Ali Fakri Efendi acted as representatives. Sheikh Sadeddin started his duty in the Hallaç Baba Dervish Lodge in 1921 acting as principal, and he continued this duty for four years. Following the closure of the dervish lodges and zawiyahs, Ergun inclined towards literature, and died on 04.25.1946 at the age of 45. His funeral prayer was performed in the Yeni Mosque in Üsküdar, and was buried in the Karacaahmet Cemetery.