Ayvacık İlçesinin Coğrafyası

Abstract

ÖZ Ayvacık İlçesinin Coğrafyası adlı bu tezde Ayvacık ilçesinin fiziki coğrafya, beşerî coğrafya ve ekonomik coğrafya özellikleri ele alınmıştır. Fiziki coğrafya bölü-münde İlçenin; jeolojisi, jeomorfolojisi, hidrografyası, iklim özellikleri, toprak ve bitki örtüsü özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir. Beşerî coğrafya kısmında; nüfus özellik-leri, yerleşme tarihi, yerleşme şekli, dağılışı ve özellikleri hakkında bilgiler aktarılmıştır. Çalışmanın ekonomik coğrafya kısmında ise ilçenin ekonomik özellikleri ve ekonomik potansiyeli hakkında incelenen veriler ışığında bilgiler aktarılmıştır. Bu bölümde tarım, hayvancılık, sanayi, ulaşım, ticaret ve turizm faaliyetleri hakkında bilgiler bulunmakta-dır. Araştırma sahası Karadeniz Bölgesinin Orta Karadeniz Bölümünde Samsun ili-ne bağlı Ayvacık ilçesidir. Çalışma sahası olarak belirtilen Ayvacık ilçesi Canik dağları-nın kuzey eteklerinde yer almaktadır. Araştırma sahası Yeşilırmak vadisi içerisindeki Suat Uğurlu barajının batı kısmına merkezi olarak kuruludur. İlçe sınırları doğu- batı yönlü yüksek arazilerden oluşurken ilçe merkezi güney- kuzey yönünde daha alçak ve düz alanda uzanmaktadır. İlçe, 43 mahalleden oluşmakta olup 52200 hektar alanı kap-lamakta ve deniz seviyesinden yüksekliği 70m’dir. İlçe il merkezine Çarşamba üzerin-den Samsun- Ordu otoyolu ile bağlanmaktadır. Çalışma sahası birçok jeolojik birimleri barındırmakta ve zengin jeomorfolojik özellikleri ile coğrafi öğelerin çeşitliliğini gözler önüne sermektedir. Araştırma sahasın-da genel olarak volkanik sedimentler ve flişler yaygın olarak görülmektedir. Jeomorfo-lojik yapısı genel olarak dağlık alanlar, platolar ve tepelerden oluşmaktadır. Bölgenin kendine has iklim özelliklerini barındıran saha geniş yeşil alanlara ve akarsu ağlarına sahiptir. Nüfus açısından Ayvacık ilçesi 1990 ve 2000 yılları arası 25-30 bin nüfusa sahip iken 2000 ve 2018 yılları arasında nüfus miktarı 19-25 bin sevilerine kadar düş-müştür. Yerleşme açısından insanlık tarihinin eski dönemlerine kadar uzanan yerleşme kalıntıları görülmektedir. İlçedeki zengin kültür varlıkları yerleşmelerin bu sahayı uzun müddet yurt edindiklerini göstergesidir. Sahadaki geleneksel tarz meskenlerin yerini modern yapılar almaktadır. Yerleşim yerleri genel olarak fiziki şartlara uyumlu olarak gelişim göstermektedir. Tarım ve hayvancılık ilçenin en önemli ekonomik faaliyet alan-ları olmakla beraber turizm, atölye tipi sanayi, inşaat ve diğer hizmet alanları gelişimle-rini hızlandırmaktadır. İlçe’ deki tarımsal faaliyetler arasında sebze ve meyvecilik, tahıl ürünleri ve yem bitkileri üretilmektedir. Tarımsal arazilerin büyük çoğunluğunda fındık üretimi gerçekleşmektedir. İlçe’ de hayvancılık yetiştiriciliğinde büyükbaş yetiştiriciliği ilk sırada gelmektedir. Küçükbaş yetiştiriciliği ise genellikle yüksek kesimlerde yapıl-maktadır. İlçe merkezinde modern sanayi alanında mantar üretim tesisi bulunmakta olup ilçe merkezinde atölye tipi sanayi yaygınlık göstermektedir. Turizm faaliyetleri son yıllarda yapılan çalışmalar sonucu hızlı bir artış göstermektedir. İlçe ’deki tarihi ve do-ğal güzelliklerin yanı sıra festivaller, sportif faaliyetler ve çeşitli yarışmalar ilçe tanıtı-mında öncü olmuştur. Tüm bu ekonomik faaliyetler sonucunda ilçe halkının ekonomik gelirlerinde artış olmakla beraber ilçenin gelişmişlik düzeyinde de artış görülmektedir.

ABSTRACT The thesis entitled “Geography of Ayvacık District” deals with Physical Geography Human Geography and Economic Geography characteristics of Ayvacık District. The Physical Geography characteristics include Geology, Geomorphology, Hydrography, and Climatic, Soil and vegetation of the district. Human Geography includes popula-tion characteristics along with settlement history, settlement type, and settlement dis-persal. In the Economic Geography part of the study, the economic properties and eco-nomic potential of the area is inspected after analysis of collected data. Moreover, it also includes livestock, industry, transportation, trade and tourism activities in the area. Ayvacık district has been selected as the study area which lies in Samsun Prov-ince in Central Black Sea Region. The Ayvacık district is located in northern foothills of Canik Mountain, while in the west Suat Uğurlu dam in Yeşilırmak Valley is located. The district boundaries consist of high lands in the east-west direction, while the dis-trict center extends in a lower and flat area in the south-north direction. The district comprises of 43 towns comprising an area of 52200 hectare, lying 70 m above sea level. The district is connected to city center of province from Çarşamba district by Samsun-Ordu highway. The study area has many geologic and geographical units with rich geomor-phology propertie. Volcanic sediments and flyschs are widely seen in the study area comprising of Geomorphology areas which usually have mountainside, plateaus and hills. The study area has idiosyncratic climatic characteristics with wide green fields and river systems. In terms of population. The district Ayvacık has 25.000-30.000 pop-ulation between 1990-2000, while this number decreased about 19.000-25.000 popula-tion between 2000-2018. In terms of settlement, the ruins of the settlement can be seen which dates back to the old periods of human history. Rich cultural assets show that humans live or lived in this area for very long time. The modern structure has been sup-planted by old houses in the area. The settlements are usually built based on physical condition of the area. Agriculture and livestock are most important economic activity as well as tourism, atelier type industry, construction and other service areas. In terms of agriculture, vegetable garden, fruit garden, cereal products and forage crops are more important, while most of the agriculture estates generate hazelnut. Livestock and cattle raising is most important activity in the district. Sheep and goat breeding is usu-ally conducted on highlands. There is a mushroom production facility in the modern industrial area in the district center, and workshop type industry is widespread in the district center. Tourism activities have increased rapidly as a result of the studies car-ried out in recent years. In addition to the historical and natural beauties in the district, festivals, sports activities and various competitions have been pioneers in the promotion of the district. As a result of all these economic activities, there is an increase in the development level of the district although there is an increase in the economic income of the district people.