Terörizmin Bir Propaganda Aracı Olarak Medya ve Terör Haberciliği

Abstract

ÖZ Kitle iletişim araçları diğer adıyla medya, 20.yüzyılın son çeyreğinden itibaren teröristler tarafından yoğun şekilde sömürülmüştür. Varlıklarını duyurmak, isteklerini kabul ettirmek ve uluslararası toplumun dikkatini çekmek isteyen teröristler, şiddet eylemleri düzenleyerek kitle iletişim araçlarında bu saldırıların yayınlanmasını beklemiştir. Medya organları ise hem haber aktarma görevi hem de medya piyasasındaki rekabet nedeniyle, terör eylemlerine kayıtsız kalamamış ve bu olayları sunarak istemeden de olsa “dolaylı” yönden teröristlere ve propagandasına katkı vermiştir. Dolasıyla bu döngü teröristler ve medya organları arasında karşılıklı yarar sağlamaya dayalı “çift yönlü” gayrı resmi bir ilişkinin olduğu yorumunu doğurmuştur. Buna ek olarak medyanın terör olaylarını aktarırken sebep olduğu diğer olumsuzluklar medyanın kusurlu bir aktöre dönüşmesine sebep olurken, bu yönüyle terör haberciliği adı altında yeni bir tartışma konusu ortaya çıkmıştır. Öte yandan 20.yüzyılın sonlarına doğru kitle iletişim araçlarının dünyada kullanım alanının genişlemesine paralel olarak teröristler bu araçlardan “doğrudan” yararlanma fırsatı da bulmuştur. Bu noktada eskiden sadece yazılı kitle iletişim araçlarıyla propaganda üretebilen teröristler, artık görsel-sesli ve internet gibi kitle iletişim araçlarına sahip olarak medyayı propaganda bağlamında daha aktif şekilde kullanmaya başlamıştır. İlerleyen süreçte ise internet temelli ortaya çıkan yeni medya ortamı, sahip olduğu işlevler sayesinde geleneksel kitle iletişim araçlarının etki gücünü aşarak, teröristler için vazgeçilmez bir silah haline gelmiştir. Bu doğrultuda teröristler interneti; propaganda, psikolojik savaş, siber terör, para toplama, eleman temin etme ve eğitme, örgütsel ağ oluşturma, bilgi alışverişi, bilgi toplama, eylem planlama ve koordine etme, eylemlerini meşrulaştırma gibi stratejik amaçlar çerçevesinde istismar etmeye yönelmiştir. Bu bilgilerden hareketle çalışmanın temel hedefi, terör ve medya ilişkisi çerçevesinde teröristlerin medyadan nasıl yararlandıklarını ortaya koymaktır. Bu hedef, çalışmayı iki temel eksende incelemeyi gerekli kılmıştır. Buna göre terör ve medya ilişkisinin iki farklı boyutu bulunmaktadır. Bunlardan ilki; teröristlerin bizzat sahip oldukları kitle iletişim araçlarını “doğrudan” kullanmalarıyla ortaya çıkan “tek yönlü” ilişkidir. İkincisi ise medyanın terör olaylarına ilgi duyması karşısında, teröristlerin bunu bir fırsata çevirerek, gündemde kalmak için daha fazla eylem düzenlemesi ve bu şekilde medyayı “dolaylı” şekilde kullanmasıdır. Bu yaklaşıma göre her iki aktör de bir takım kazanımlar elde etmekte, dolasıyla “çift yönlü” bir ilişki söz konusu olmaktadır. Çalışmanın ana hedeflerine istinaden; terör örgütlerinin medya merkezli yasa dışı faaliyetlerine karşı devlet kurumlarının neler yapabileceği, medya organlarının terör haberlerini propagandaya mahal vermeden ne şekilde sunabileceği ve terörle mücadelede medyanın ne tür roller üstlenebileceği çalışmanın diğer odak noktalarını oluşturmaktadır.

ABSTRACT Mass media, also known as media, have been extensively exploited by terrorists since the last quarter of the 20th century. The terrorists, who wanted to announce their existence, to have their demands accepted and to attract the attention of the international community, organized violent acts and expected these attacks to be published in the mass media. And media outlets could not remain indifferent to the acts of terrorism due to both the task of broadcasting news and the competition in the media market, and “indirectly” contributed to the terrorists and their propaganda by broadcasting these incidents, albeit unintentionally. Thus, this cycle has led to the interpretation that there is a “two-way,” informal relationship between terrorists and media based on mutual benefit. In addition, while the other negativities created by the media in reporting the acts of terrorism caused the media to turn into a flawed actor, a new discussion topic also emerged under the name of terror journalism in this context. On the other hand, towards the end of the 20th century, parallel to the expansion of the use of mass media in the world, terrorists also had the opportunity to benefit from these tools “directly”. At this point, terrorists, who used to be able to produce propaganda only via written mass media, have now started to use the media more actively in the context of propaganda by having access to audio-visual tools and the Internet. In the following process, the new media environment that emerged on the basis of the Internet has become an indispensable weapon with its variety of functions for terrorists by exceeding the influence of traditional mass media. In this direction, the terrorists have started abusing the Internet within the framework of strategic purposes such as propaganda, psychological warfare, cyber terrorism, fundraising, recruitment and training, organizational networking, information exchange, information gathering, action planning and coordination, and legitimizing their actions. Based on this information, the main objective of the study is to reveal how terrorists benefit from the media within the framework of the relationship between terrorism and the media. This objective makes it necessary to examine the study on two main axes. Accordingly, the relationship between terrorism and the media has two dimensions. The first of these is the “one-way” relationship that emerges when terrorists “directly” use the tools of mass media in their possession. The second is that seeing the media interest in terrorism, terrorists turn this into an opportunity to organize more attacks to stay on the agenda and thus “indirectly” use the media. According to this approach, both actors have something to gain and therefore it is a “two-way” relationship. Based on the main objectives, the study also focuses on what government institutions can do against media-oriented illegal activities of terrorist organizations, how media outlets can report on acts of terrorism without giving rise to terrorist propaganda, and what roles the media can play in the fight against terrorism.