Kültürel Değerlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Türk ve Libyalı Üniversite İdari Personeli Üzerinde Karşılaştırmalı bir Araştırma

Abstract

ABSTRACT The efforts of employees to increase organizational effectiveness beyond their determined role behavior are vital for the success of organizations. The future of organizations is determined by the quality of their workforce and the degree to which this workforce contributes to the organization. In this context, organizational citizenship behaviors have become increasingly important in human resource management and organizational behavior studies. There are many factors that affect employees’ organizational citizenship behaviors. The cultural values of employees are an important factor affecting OCB. Cultural values that are unique to societies and significantly affect organizational culture vary from country to country and even from region to region. Hofstede, who studied the cultural values of nations, categorizes cultural values in six dimensions. The dimensions of Power Distance, Masculinity, Individualism, Uncertainty Avoidance, Long-term Orientation and Indulgence play a significant role in the OCBs of employees. In this study conducted to determine the effect of national culture on OCB, the results of an empirical study performed on administrative staff working at universities in Turkey and Libya are presented. Considering the cultural dimensions of Hofstede, this study examines Turkish and Libyan employee perceptions of OCB . Adopting a descriptive research method, a structured questionnaire including the cultural values of Hofstede’s cultural dimensions and OCB scales has been used. The research has gathered responses at Karabük University in Turkey and various colleges of higher education in Tripoli (Libya). In the face-to-face survey, 733 usable questionnaires have been obtained, and the results are analyzed using frequency analysis, arithmetic mean, factor analysis, regression and correlation analyses. The results show that Turkish respondents perceive moderate levels of Uncertainty Avoidance while higher scores are found in terms of Long-term Orientation, Power Distance, Indulgence, Masculinity, and Individualism. Regarding the Libyan administrative staff, there are high scores of Collectivism, Masculinity, Long-term Orientation and Power Distance, while moderate levels of Uncertainty Avoidance and Indulgence scores are found. Results indicate that Turkish employees perceive higher Courtesy, Civic Virtue, Conscientiousness, and Sportsmanship. However, Libyan respondents have low scores in Altruism and Sportsmanship and high scores in Courtesy, Civic Virtue and Conscientiousness. Correlation and regression analyses show that there is a weak and/or moderate relationship and effect between cultural dimensions and OCBs. Regarding the Turkish respondents, these relationships arise from Altruism and Conscientiousness, and Sportsmanship behaviors. Conscientiousness is the most-affected dimension by the cultural values. Results show a weak and/or moderate relationship between cultural dimensions and OCBs of Libyan respondents including an influence on Civic virtue, Altruism, and Sportsmanship behaviors. Civic virtue is the most affected dimension by the cultural dimensions of Libyan respondents. .

ÖZ İşgörenlerin örgütsel etkinliği belirlenen rol davranışlarının ötesinde artırma çabaları, örgütlerin başarısında büyük önem taşımaktadır. İşletmelerin geleceği, kalifiye işgücüne ve bu işgücünün örgüte ne derece katkıda bulunduğuna bağlıdır. Bu bağlamda, örgütsel vatandaşlık davranışları insan kaynakları yönetimi ve örgütsel davranış çalışmalarında giderek daha önemli hale gelmiştir. İşgörenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarını etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. İşgörenin kültürel değerleri örgütsel vatandaşlık davranışını etkileyen önemli faktörlerden biridir. Toplumlara özgü olan ve örgüt kültürünü de önemli ölçüde etkileyen kültürel değerler, ülkeden ülkeye hatta bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir. Ulusların kültürel değerleri üzerine çalışmalar yapan Hofstede, ulusların kültürünü altı kültürel boyutta toplamıştır. Güç Mesafesi, erillik, Bireysellik, Belirsizlikten Kaçınma, Uzun Döneme Yönelme ve Heveslilik olarak adlandırılan bu boyutlar bireyin örgütsel vatandaşlık davranışında da önemli rol oynamaktadır. Ulusal kültürün örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilen bu araştırmada; Türkiye ve Libya'daki üniversitelerde çalışan idari personel üzerinde yapılan ampirik bir çalışmanın sonuçları sunulmuştur. Hofstede'nin kültürel boyutları dikkate alınarak Türk ve Libyalı üniversite çalışanlarının örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilgili algıları incelenmiştir. Betimsel araştırma yönteminin benimsendiği çalışmada; Hofstede'nin kültürel boyutlarını içeren kültürel değerler ölçeği ile örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğini içeren yapısal bir anket formu kullanılmıştır. Araştırma, Karabük Üniversitesi'nde ve Trablus'ta faaliyet gösteren yükseköğretim düzeyindeki kolejlerde çalışan idari personel üzerinde gerçekleştirilmiş, yüzyüze yapılan anket çalışması sonucunda toplamda 733 kullanılabilir anket elde edilmiş ve sonuçlar frekans analizi, aritmetik ortalama, Faktör analizi, Regresyon ve Korelasyon analizleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, Türk katılımcıların orta düzeyde Belirsizlikten Kaçınma ile yüksek düzeyde Uzun Döneme Yönelme, Güç Mesafesi, Heveslilik, Erillik ve Bireysellik eğilimi gösterdiklerini ortaya koymuştur. Libyalı üniversite çalışanları ise yüksek derecede Kollektivist, Eril, Uzun Döneme Yönelme ve Güç Mesafesi, ayrıca orta düzeyde Belirsizlikten Kaçınma ve Heveslilik eğilimi göstermektedirler. Benzer şekilde sonuçlar, Türk çalışanların daha yüksek Nezaket, Sivil Erdem, Üstün Görev Bilinci ve Centilmenlik davranışı gösterdiğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte, Libyalı katılımcıların düşük Özgecilik ve Centilmenlik davranışları ile yüksek Nezaket, Sivil Erdem ve Üstün Görev Bilinci davranışları gösterdikleri belirlenmiştir. Yapılan korelasyon ve regresyon analizleri kültürel boyutlar ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasında zayıf ve / veya orta düzeyde bir ilişki olduğunu göstermiştir. Türk katılımcılar için bu ilişkiler Özgecilik, Üstün Görev Bilinci ve Centilmenlik davranışlarından kaynaklanmakta olup kültürel değerlerden en fazla etkilenen boyut Üstün Görev Bilincidir. Sonuçlar, Libyalı katılımcıların kültürel değerlerinin Sivil Erdem, Özgecilik ve Centilmenlik davranışlarını etkilediğini göstermektedir. Libyalı katılımcıların kültürel değerlerden en çok etkilenen örgütsel vatandaşlık davranışı ise Sivil Erdem davranışıdır.