Özbek Yazar Mirzakelan İsmailî’nin “Färğånä Täng Åtgunçä [Birinci Kitap]” Adlı Romanının İncelenmesi (İnceleme, Metin, Sözlük, Ek)

Abstract

ÖZ Bu tezde Özbek yazar Mirzakelan İsmailî’nin “Fargʽona Tong Otguncha (Fergana’da Tan Ağarana Dek)” adlı roman üçlemesinin birinci kitabı olan “Qaʼr Guldurosi (Derinden Gelen Gürültü)” üzerinden verilen örneklerle Özbek Türkçesinin morfolojisi (Şekil Bilgisi) çalışılmıştır. Eser Sovyet döneminde yazılmakla beraber Ekim Devriminin arifesinde Özbek halkının verdiği bağımsızlık ve eğitim mücadelesini anlatmaktadır. “İnceleme, Metin, Sözlük, Ek” bölümlerinden oluşan tezde, eserin muhtevası ile yapım ve çekim ekleri, fiil, sıfat, zamir ve zarf gibi kelime türlerine metinden örnekler verilerek Özbek Türkçesinin şekil bilgisi incelenmiştir. Metin bölümünde eserin transkripsiyonu yapılmıştır. Sözlük bölümünde ise metindeki kelimeler Türkiye Türkçesinin alfabetik sıralamasına uygun olarak sıralanıp anlamları verilmiştir. Tezin sonundaki Ek kısmında metnin aslı yer almıştır. Türkiye’de kendisi ile ilgili hiçbir bilgiye rastlanmayan Mirzakelan İsmailî ve eserleri hakkında önemli bilgiler vermesi bakımından çalışma ayrıca önem arz etmektedir.

ABSTRACT In this thesis, the morphology of Uzbek Turkish was studied with the examples given through the first book of trilogy named “ Fargʽona Tong Otguncha” of Uzbek author the Mirzakelan İsmailî. The work was written in the Soviet period and describes the struggle of independence from the Uzbek people after the Octaber Revolution. This thesis, consists of “Review, Text, Dictionary, Appendix”, word types such as adjectives, pronouns, adverbs, prepositions, conjunctions and exclamations were sections has been examined. In the text section, the work is translated from the Cyrillic letters into modern Uzbek Latin letters. In the Directory section, the words in the text are sorted alphabetically. As well as detailed information about the life and work of the author will be given since no detailed research has been found on the lives and Works of Mirzakelan İsmailî until now.