Silopi Şehrinin Fonksiyonel Özellikleri

Abstract

ÖZ Bu araştırmanın amacı Silopi şehrinin fonksiyonel özelliklerini coğrafi faktörler ile bağlantılı şekilde incelemek, değerlendirmek, sorunları tespit etmek ve çözüm önerileri sunmaktır. Bu kapsamda Silopi şehrinin fiziki ve beşeri coğrafya özellikleri incelenmiş ve fonksiyonel özellikleri ortaya konulmuştur. Şehirsel gelişim de değişim sürecinin doğru bir şekilde analiz edilmesi için TÜİK verileri başta olmak üzere MTA, Harita Genel Komutanlığı ve İlçe Tarım Müdürlüğü gibi kurum ve kuruluşlardan alınan veriler kullanılmış ve sahada yapılan gözlemlerle birlikte yorumlanmıştır. Silopi şehrinin kuruluşu milattan önceye dayanmaktadır. Şehrin kuruluş yerinin belirlenmesinde su kaynaklarına yakınlık ve güvenlik ön plana çıkmaktadır. Osmanlı zamanında bir nahiye olarak varlığını sürdüren Silopi, 1960 yılında ilçe statüsü kazanmasıyla önce Mardin’e daha sonra 1990 yılında yapılan yasal düzenleme ile Şırnak iline bağlanmıştır. 1960 yılında yalnızca 957 nüfusa sahip olan Silopi, 1990 yılında 23,430, 2000 yılında 51,199 ve 2018 yılında ise 94,174 kişiye yükselmiştir. 1960-1990 yılları arasında şehirde tarım ve hayvancılık fonksiyonları öne çıkarken, 1990 yılından sonra Habur sınır kapısının devreye girmesi ile sağlanan ticari canlılık ulaşım fonksiyonun gelişmesini sağlamıştır. Bu sürecin bir sonucu olarak şehrin yakın çevresindeki kırsal alanlar başta olmak üzere dışardan şehir merkezine yönelik göçlere neden olmuştur. Refah seviyesinin yükselmesi ve sağlık şartlarında meydana gelen iyileşmeler ile doğum oranlarının da artması göçlerle beraber şehirsel nüfusun hızla büyümesini sağlamıştır. Nüfus artışına bağlı olarak başta tarım arazileri olmak üzere şehirde arazinin amaç dışı kullanımı artmış, konut sorunu ortaya çıkmış ve kaçak yapılaşma meydana gelmiştir. Bu durum şehrin batıda Yenişehir ve Doğuda Şehit Harun Boy mahallerine doğru yatay yönde gelişim göstermesine neden olmuştur. Çalışma sonuçlarına dayanarak şu önerilere yer verilmiştir: Habur sınır kapısının dışında farklı alternatiflerin belirlenmesi ve geliştirilmesi gerekmektedir. Silopi’nin verimli tarım ovalarına sahip olmasından dolayı özellikle bu alanların yerleşmeye açılmasının engellenmesi, sulamalı tarım geliştirilmesi ve çiftçinin bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Nüfusun artmasına bağlı olarak Silopi şehrinde meydana gelen çarpık kentleşme, katı atık sorunu, kanalizasyon ve alt yapı gibi sorunların çözümü için uygulanabilir şehir planları hazırlanmalıdır. ABSTRACT The aim of this study is to examine, evaluate and identify issues with the relation between functional characteristics of Silopi and geographical factors hence provide solutions. In this context, physical and human geography features of Silopi city were examined and functional features were revealed. In order to analyze accurately the alteratiom process in urban development, the data obtained from Turkey Statistics Institute, Mineral Research and Exploration Institute, General Command of Mapping and District Directorate of Agriculture were used and interpreted together with the observations which made in the area. The foundation of Silopi city is based on BC. Determining the location of the city is related to proximity to water resources and security priority. Silopi city, where continued its existence as a sub-district during the Ottoman period, was first connected to Mardin and then to the province of Şırnak city with the legal arrangements made in 1990 when it gained the status of district. Once it was only 957 inhabitants in 1960, the population of Silopi city increased to 23,430 in 1990, 51,199 in 2000 and 94,174 in 2018. While agriculture and animal husbandry functions came to the forefront in the city between 1960-1990, the commercial vitality provided by the Habur Border after 1990 enabled the transportation function to improve. As a result of this process, it has caused migrations from outside to the city center, especially in rural areas in the vicinity of the city. The increase in welfare placement and improvements in health conditions which run up in birth rates have led to the rapid growth of the urban population with migration. Due to the increasing population, the use of land in the city, especially agricultural lands, has swell and housing problem has emerged also illegal construction has occurred. This situation caused a developing horizontally towards Yenişehir in the West and Martyr Harun Boy Town in the East. By the results of the study, following suggestions were made: Different alternatives except Habur Border should be identified and developed. As Silopi has fertile agricultural plains, it is especially necessary to prevent these areas from settling, to develop irrigation and to raise awareness of the farmers. Owing to the increase in population, applicable city plans should be prepared for the solution of problems such as skew urbanization, solid waste problem, sewage system and infrastructure in Silopi city.