İdari Vesayet Denetimi ve Mülki İdare Amirleri

Abstract

ÖZ Türkiye’de yerel yönetimlerin, Osmanlı Devleti döneminde temeli atılmış ve yerel yönetimler, Cumhuriyet dönemiyle birlikte bugünkü şeklini almaya başlamıştır. Yerel yönetimlerin artan önemi, merkezî yönetimin yerel yönetimlere müdahalesinin boyutunu değiştirmiştir. İdari vesayet yetkisi sadece yapılan işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi şeklinde sınırlı ve dar olarak yorumlanması gereken bir yetkidir. Artık günümüzde anayasada belirtilen idarenin bütünlüğünün vesayet yoluyla sağlanması, her geçen gün vesayet makamları tarafından, yerel yönetimlerin kararlarının yargıya taşınması şekline dönüştüğü söylenebilir. Bu kapsamda 5355 Sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu, 5393 Belediye Kanunu, 5216 Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve en son 6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun bu değişim sürecinin ürünleridir. Türkiye Cumhuriyeti’nin yerel yönetim mevzuatlarında gerçekleştirilen değişikliklerden en önemlisi ve en köklü değişimleri içinde barındıran kanun ise “6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” olmuştur. Merkezî idarenin yerel yönetimler üzerindeki idari vesayet yetkisini zedelediği eleştirilerine muhatap olan 6360 Sayılı Kanun yerel yönetim sisteminde de önemli değişikliklere sebep olmuştur. Çalışmada; Osmanlı Devleti’nde yerel yönetimlerin tarihsel gelişimi Tanzimat öncesi ve Tanzimat sonrası şeklinde ele alınmaya çalışılmış, Türkiye’deki yerel yönetim mevzuatı incelenerek yapılan değişiklikler değerlendirilmeye çalışılmıştır. Diğer yandan yerel yönetimlerin oluşmasında etkili olan faktörler ile merkezî yönetim ve yerel yönetim arasındaki ilişki çalışmanın konuları arasında yer almıştır. İdari vesayet ve tarihsel gelişimi, idari vesayetin özellikleri, idari vesayet denetiminin unsurları, idari vesayetin uygulama biçimleri incelenirken Türkiye’de yerel yönetimler üzerinde idari vesayet konusu da detaylı bir şekilde irdelenmeye çalışılmıştır. Yerel yönetim mevzuatındaki değişim süreci ele alınırken 6360 Sayılı Kanun’un faydalarına, eksikliklerine, yerel yönetimlerin yetkilerine ve denetlenmesine “güvenlik” kaygılarının da arasında bulunduğu endişeler göz önünde tutularak yaklaşan bir çalışma olması yönünde gayret gösterilmiştir. Mevcut mevzuatın eksikliklerinden ve işleyişinden kaynaklanan aksaklıklara da değinilen bu çalışma mülki idare amirlerinin idari vesayet yetkisinin arttırılmasının gerekliliğinin sebeplerine ve sonuçlarına da ışık tutma gayreti içinde kaleme alınmıştır.

ABSTRACT Local Governments in Turkey during the Ottoman Empire and laid the foundation began to take shape with the Republican TODAY. The increasing importance of local governments has changed the extent to which central government interferes with local governments. The administrative tutelage authority is merely a limited and narrow authority that should be interpreted as the audit of the legality of transactions. Nowadays, it can be said that the integrity of the administration specified in the constitution through tutelage is transformed into the form of transferring the decisions of local administrations to the judiciary by the tutelage authorities. In this context, the Law on the Establishment of the Law on Local Administration Unions, Law no. Republic of Turkey, the most important of the changes carried out in local government legislation and the most radical changes that hosts the laws of "6360 Metropolitan Municipality at No. Fourteen provinces and Twenty-Six County establishment with some Law and Law on Amendments to the Decree Law has been". Law No. 6360, which was criticized by the central administration for damaging the administrative tutelage authority over local governments, also caused significant changes in the local government system. Study; before the Tanzimat in the Ottoman Empire and the historical development of local governments have attempted to be addressed in the form after the Tanzimat, examining the amendments to local government legislation in Turkey it has been evaluated. On the other hand, the factors affecting the formation of local governments and the relationship between central government and local government were among the subjects of the study. The administrative trusteeship and historical development, the characteristics of administrative tutelage, guardianship elements of administrative supervision, administrative tutelage on the subject of the application forms of administrative tutelage examining local governments in Turkey also has been studied in detail. In the process of change in local government legislation; An effort has been made to ensure that the benefits, shortcomings, powers and supervision of local authorities are closely approached by taking into account the concerns of “security’. This study, which also touches upon the deficiencies and functioning of the existing legislation, has been written in an effort to shed light on the reasons and results of increasing the administrative tutelage authority of the local governors.