YAŞLANDIRILAN AA 2024 ALÜMİNYUM ALAŞIMININ SOĞUK, ILIK VE SICAK DEFORMASYON KABİLİYETİNİN İNCELENMESİ

Abstract

ABSTRACT

In this study, the cold, warm and hot deformation ability of AA 2024 aluminum alloy was investigated for as-received, solution heat treated, aged and overaged conditions. Samples obtained from AA 2024 aluminum alloy were cooled in water after 2 hours solution heat treatment at 520°C and then subjected to different aging times at 190°C. As a result of microstructure and hardness analyses which were carried on aged samples, optimum aging time and overaging time was determined as 24 hours and 72 hours respectively. Tensile tests were performed at temperatures of 25°C, 150°C, 250°C and 350°C and a strain rate of 5,55x10-4 s-1. After tensile test, stress-strain diagrams were obtained and maximum tensile strength, yield strength (% 0,2), elegation (%) and work hardening rate (δy) of each sample tested at different temperatures were determined. The results showed that dynamic precipitation occurred during warm and hot deformation in solution heat treated sample and yield strength increased. The maximum precipitation hardening was observed after testing at temperatures of 150°C and 250°C for the strain rate of 5,55x10-4 s-1. ÖZET

Bu çalışmada, AA 2024 alüminyum alaşımının soğuk, ılık ve sıcak deformasyon kabiliyeti temin edildiği şekliyle ana malzeme, solüsyona alma, yaşlandırma ve aşırı yaşlandırma şartları için araştırılmıştır. AA 2024 alüminyum alaşımından elde edilen numuneler 520°C’de 2 saat solüsyona alma ısıl işlemi sonrası suda soğutulmuş ve ardından 190°C’de farklı yaşlandırma sürelerine tabi tutulmuştur. Yaşlandırılan numuneler üzerinde yapılan mikroyapı ve sertlik ölçümleri sonucunda optimum yaşlanma zamanı 24 saat ve aşırı yaşlanma zamanı 72 saat olarak belirlenmiştir. Çekme deneyleri 25°C, 150°C, 250°C ve 350°C sıcaklıklarında ve 5,55x10-4 s-1 deformasyon oranında gerçekleştirilmiştir. Çekme deneyi sonrası gerilme-uzama diyagramları elde edilerek, bu diyagramlardan farklı sıcaklıklarda çekme deneyine tabi tutulan her numunenin maksimum çekme dayanımı, akma dayanımı (% 0,2), yüzde uzama (%) ve çalışma sertleşmesi oranı (δy) tespit edilmiştir. Sonuçlar solüsyona alınan numunelerde ılık ve sıcak deformasyon sırasında dinamik çökelmenin meydana geldiğini ve akma dayanımının arttığını göstermiştir. En fazla çökelme sertleşmesi 5,55x10-4 s-1 deformasyon oranında 150°C ve 250°C sıcaklıklarda test edilen numunelerde gözlenmiştir.