Kırgız Şairi Ceñicok’un Şiirlerinde Muhteva Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

ÖZ Kırgız Türkleri Ruslar tarafından yaşadıkları tüm zulümlere rağmen, asimile olmadan hayatlarını sürdürmeyi başarmışlardır. Bunun yanı sıra Kırgızlar, göçebe bir toplum olması sebebiyle; klasik ve modern tüm edebiyat alanlarında zeki ve yetenekli, insanlara öngörüde bulunarak onlara yol gösterebilen şairler yetiştirmiştir. Kırgız şairlerinden 1860-1918 yılları arasında yaşamını sürdüren Ceñicok (Ötö), halk arasında yetenekli ve zeki bir şair olarak anılmıştır. Halkın düşüncelerini, bir aydın olarak ifade etmeyi kendinde görev bilen ve yeteneğiyle 19.yy.ın sonu ile 20.yy.ın başında Kırgız şiirinin en önemli temsilcilerinden olan Ceñicok (Ötö), daha küçük yaşta yetim ve öksüz kalarak mutsuz, yalnız ve kimsesiz bir çocukluk geçirmiştir. Hayatını yoksulluk, çocuksuzluk gibi sıkıntılarla sürdürmüştür. Bu sayede hayatın karşısına çıkarabileceği tüm zorlukları ve güzellikleri görerek yaşıtlarına nazaran daha olgun bir insan olmuştur. Ceñicok yaptığı atışmalarda ve söylediği şiirlerde tabiat, ömür, ölüm ve yaşlılık gibi insanı merkeze alan konuları detaylı bir şekilde incelemiştir. Ceñicok’un şiirleri daha çok halkı bilgilendirme ve ders verme maksadıyla söylenmiştir. Yaptığı atışmaların her birini hatırlayan, kuvvetli bir belleğe sahip olan Ceñicok, en uzun destanları bile hiçbir yere bağlı olmaksızın söyleyebilmiştir. Yaşadığı dönem içerisinde birçok olaya şahitlik eden şair, bireysel ve toplumsal konularda dile getirdiği şiirlerinde, Kırgız halkının duygularını ve düşüncelerini birçok unsur üzerinden anlatmıştır. İnsanlara öğütler vererek, ağızlarından çıkan sözün önemine değinmiştir. Böylece yaptıkları ya da yapacakları işler hakkında dikkatli bir şekilde düşünerek hareket edilmesi konusunda yol göstermiştir. Yapılan çalışmada Ceñicok’a ait günümüze gelerek kaynaklara girmiş olan 19 şiir, Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Şiirlerin içeriği; sosyal, tarihi, siyasi, tabiat ve dini tematik unsurlar çerçevesinde değerlendirilmesinden hareketle böyle bir yüksek lisans tez çalışması yapılmıştır.

ABSTRACT The Kyrgyz Turks have successfully preserved their lives without assimilation and consent to the captivity, despite all the persecution they suffered by the Russians. In addition, the Kyrgyz; in all classical and modern literary fields because he was a nomadic society, he has cultivated poets who can reveal his clever and sound thoughts and guide people. Ceñicok (Ötö), one of the Kyrgyz poets who lived between 1860-1918, was known as a talented and intelligent poet among the people. Ceñicok (Ötö), one of the most important representatives of Kyrgyz poetry at the end of the 19th century and the beginning of the 20th century, had an unhappy, lonely and forlorn childhood by remaining orphaned and orphaned at a young age. He continued his life with problems such as poverty and childlessness. In this way, by seeing all the difficulties and beauties that life can face, it has become a more mature person than its peers. Ceñicok examined in detail the subjects that centered human beings such as nature, life, death and old age in his conflicts and poems. The poems of Ceñicok are mostly said for the purpose of informing and teaching the public. Ceñicok, who has a strong memory, remembering each of his shots, was able to sing even the longest epics without being tied anywhere. The poet, who witnessed many events during his lifetime, explained the feelings and thoughts of the Kyrgyz people through many elements in his poems he expressed on individual and social issues. He touched on the importance of the word that came out of his mouth by giving advice to people. Thus, he guided to act carefully by thinking carefully about the work they did or will do. 19 poems which entered studies at the source of the Cenicok come today been transferred to Turkey Turkish. The content of poems; Based on the evaluation of social, historical, political, natural and religious thematic elements, such a masters thesis study was conducted.