Süleyman Rüşdî’nin Hayatı, Eserleri Ve Tasavvuf Anlayışı

Abstract

ÖZ Şeyh Yemezzâde Süleyman Rüşdî (ö. 1250/1835) XVIII. yüzyılda yaşamıştır. O, Halvetî/Uşşâkî tarikatına mensup mutasavvıf bir şairdir. Bu çalışmada ilk olarak Yemezzâde Süleyman Rüşdî’nin hayatı ele alınmıştır. Süleyman Rüşdî, H.1184 (M.1770-1771)yılındaekonomik durumu iyi olan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. O, iyi bir eğitim görmüştür. Gençliğinde devlet yöneticilerini eleştiren Süleyman Rüşdîsilahlı adamlarıyla bir süre eşkiyalık yapmıştır. Nazilli’de Şeyh Muhammed Zühdi’nin tekkesine gitmeye karar verdikten sonra hayatı tamamen değişmiştir. Muhammed Zühdî, Rüşdî’yi halife olarak Karacasu’ya halkı irşat etmek için göndermiştir. Rüşdî, Karacasu’da bir tekke yaparak halkı irşad etmeye başlamıştır. Ayrıca o, Karacasu kasabasındaki halkın sağlığı ve diğer ihtiyaçlarıyla da ilgilenmiştir. Onun bu ilgisi ve yanlış dini uygulamalara karşı gelmesi bazı kişiler tarafından hoş karşılanmamıştır. Ona karşı olanlar Süleyman Rüşdî’ye çeşitli zorluklar çıkarmışlardır. Süleyman Rüşdî öldükten sonra onun tekkesi faaliyetlerine devam etmiştir. Bu çalışmada, genellikle Rüşdî’nin “Divan”ı ve risaleleri incelenerek onun tasavvufî anlayışı ve görüşleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca onun hakkında yazılmış çalışmalardan da yararlanılmıştır. Rüşdî’nin eserleri incelendiğinde onun İbnü’l-Arabî başta olmak üzere klasik islam mutasavvıfları ile Hüsameddin Uşşâkî gibi Uşşâkî mutasavvıflarından etkilendiği anlaşılmıştır. Edebiyatçı olarak Süleyman Rüşdî’nin şairlik yönü ağır basmaktadır. O, üzerinde durduğu tasavvufî konuları ayet ve hadislerle destekleyerek daha çok nazımla anlatmıştır.O, tasavvufi görüşlerini anlatırken divan edebiyatının mazmumlarını çok iyi kullanmıştır. Süleyman Rüşdî kişiliği veyazdığı eserlerdeortaya koyduğu fikirlerle hem kendi dönemindeki hem de kendinden sonraki dönemlerdekiinsanlara yol gösteren bir mutasavvıf olduğu anlaşılmıştır.

ABSTRACT Sheikh Yemezzâde Süleyman Rüşdî (d. 1250/1835) lived in the 18th century. He is a sûfî poet who is a member of Halvetî / Uşşâkî sect. In this study, the life of Yemezzade Süleyman Rüşdî was first described. Süleyman Rüşdî was born in H.1184 (M.1770-1771) to a family which a good economic status. He was well educated. Süleyman Rüşdî, who criticized state administrators in his youth, was a bandit with his armed men for a while.After Rüşdî decided to go to Sheikh Muhammed Zühdî's Lodge in Nazilli, his life changed completely.Sheikh Muhammed Zühdî made Rüşdî a caliph and sent him to Karacasu to inform the people. Rüşdî started to inform the public by setting up a dervish lodge in Karacasu. He also interested with the health and other needs of the people in the town of Karacasu. His interest in public issues and his opposition to false religious practices were not welcomed by some people. Those who opposed Süleyman Rüşdî brought him various difficulties. After Süleyman Rüşdî died, his dervish lodge continued its activities. In this study, the Sûfî understanding and opinions of Rüşdî are revealed by examining the poems and articles of Rüşdî. In addition, studies written about him were also used. When Rüşdî’s works were examined, he was understood that he was influenced by Uşşâkîsûfîs like Hüsameddin Uşşâkî and especially classical Islamic sûfîs such as Ibnü’l-Arabî. As a literary artist, the poetrist aspect of Süleyman Rüşdî predominates. He supported his mystical views with verses and hadiths and usually explained them with poems. He used the symbols of divan literature very well in his poems. With the personality of Süleyman Rüşdî and his ideas in his books, he was understood that he was a Sûfî who guided people both in his own time and in the future.