Tarım Coğrafyası Açısından Tokat İli

Abstract

ÖZ Tarım coğrafyası açısından ele aldığımız Tokat ili, hem Orta Karadeniz Bölümü’nün iç kuşağında hem de İç Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Kızılırmak Bölümü’nde yer almaktadır. 10.049 km² yüzölçümüne sahip olan Tokat ili yüzölçümüne göre sıralandığında Ağrı, Bursa ve Kars illerinden sonra 29. sıradadır. Tokat ilinin güney kesiminde Yukarı Çekerek havzasında bulunan Yeşilyurt, Sulusaray ilçeleri ile Merkez ilçenin güney kesimi (Çamlıbel ve yakın çevresi) Yukarı Kızılırmak Bölümü’nde yer almaktadır. İki farklı coğrafi bölge üzerinde yer alıp Merkez ilçe dahil 12 ilçeden oluşan ilde, dağlar ve platolar genel yüzölçümünün büyük bir kısmını oluştururken depresyon alanları, vadiler, ovalar ve yamaçlar da önemli miktarda yer işgal eder. İl genel arazi bölünüşü orman alanları, tarım alanları, otlak alanları, sulak alanlar (doğal göller-bataklıklar, baraj gölleri-göletler, akarsu yatakları), diğer alanlar (sanayi alanları, karayolları, havaalanı, kayalıklar) ve yerleşim alanlarından oluşmaktadır. Bu alanlar içerisinde tarım alanları 3.489 km² alana sahiptir. Depresyon sahasında 200 metrelere kadar düşen yükselti dağların zirvelerinde 2000 metrelerin üzerine çıkar. Bu yükselti farkları çalışma sahasında yerleşme ve tarım için uygun ekolojik koşulların oluşmasını sağlamıştır. Geçmişten bugüne önemli bir yerleşim yeri olan Tokat’ta yerleşmenin tarihi günümüzden 7000 yıl öncesine kadar gitmektedir. Bu tarihten sonra da yoğun bir yerleşim alanı olarak kullanılan Tokat ve çevresinde tarımsal potansiyelin yüksek olması yerleşmelerin buralarda kurulmasında en önemli etkendir. Yeşilırmak ve kolları tarafından drene edilen çalışma sahasında verimli ovalar geniş yer kaplar. Yapılan tarımsal faaliyetlerin tarla ürünleri, sebzeler, meyveler ve kavaklıklar olarak sınıflandırıldığı sahada en fazla yetiştirilen ürünler; şeker pancarı, yonca, silajlık mısır, domates ve buğdaydır. Bahsedilen ürünler dışında ilin yaş sebze ve meyve üretim potansiyeli de çok yüksektir. Tokat ilinde iklimin tarım üzerindeki sınırlandırıcı etkisinin fazla olmaması narenciye dışında birçok ürünün yetiştirilebilmesini sağlamıştır. Yetiştirilen ürünlerin ekonomik getirilerine göre belirlendiği çalışma sahasında sulama sistemlerinin yetersizliği, tarım arazilerin parçalı olması, yetiştirilen ürünleri işleyecek tesislerin ve üretici organizasyonların eksikliği tarımsal üretimin gelişmesini önlemektedir. Araştırmada farklı parametrelerin kullanılması pek çok yöntemin bir arada değerlendirilmesini sağlamıştır. Araştırma ve araştırmayı haritalamak için kullanılan farklı yöntemlerin birarada sınıflandırma basamaklarını oluşturması yöntemin de karma araştırma modeline dönüşmesini sağlamıştır. Araştırmanın kartografik malzemeleri ArcMap 10.4.1 paket programı kullanılarak hazırlanmıştır. ABSTRACT Tokat province, which we handle in terms of agricultural geography, is located both in the inner parts of the Central Black Sea Section and in the Upper Kızılırmak Section of the Central Anatolia Region. When considered the ranking based on surface area, Tokat province is on 29th with its surface area of 10,049 km² after Ağrı, Bursa and Kars provinces. Yeşilyurt, Sulusaray districts and the southern part (Çamlıbel and its immediate surroundings) of Central district located in Yukarı Çekerek basin in the Southern part of Tokat province are located in the Upper Kızılırmak Region. In the province located on two different geographical regions and consists of 12 districts including the Central district, while mountains and plateaus constitute a large part of the general area, depression areas, valleys, plains and slopes also occupy a significant amount of area. The general land division of the province consists of forest areas, agricultural lands, grazing lands, wetlands (natural lakes-marshes, dam lakes-ponds, stream beds), other areas (industrial areas, highways, airports, rocky terrains) and residential areas. Agricultural areas within these areas have an area of 3.489 km². The altitude, which decreases to 200 meters in the depression area, rises above 2000 meters on the peaks of the mountains. These elevation differences provided suitable ecological conditions for settlement and agriculture in the work site. The history of settlement in Tokat, which has been an important settlement area from the past to the present, dates back to 7000 years ago. The high agricultural potential in Tokat and its surroundings, which were used as an intensive residential area after this date, is the most important factor in the establishment of the settlements here. Fertile plains occupy a large area in the work area drained by Yeşilırmak and its forks. The most planted products in the area where agricultural activities are classified as field crops, vegetables, fruits and grove are sugar beet, trefoil, silage corn, tomato and wheat. Besides the aforementioned products, the province's fresh vegetable and fruit production potential is also very high. The fact that climate in Tokat province does not have much of a limiting effect on agriculture has enabled the cultivation of many crops other than citrus fruits. The inadequacy of irrigation systems, fragmentation of agricultural lands, lack of facilities and producer organizations to process the planted products in the work area where the products planted are determined according to their economic returns prevent the development of agricultural production. The use of different parameters in the investigation has made it possibleto evaluatemany methods together. The research uses mixed method approach as vegetation classification involves different methods including mapping of the areas. The cartographic material of the study was prepared using the ArcMap 10.4.1 package program.