DÜELLO OPTİMİZASYON ALGORİTMASININ İKİLİ OPTİMİZASYON PROBLEMLERİNE UYGULANMASI

Abstract

ÖZET

Optimizasyon problemleri bilgisayar mühendisliği ve matematik başta olmak üzere birçok disiplin tarafından çalışılmaktadır. Bu problemlerin çözümünde sağlanan gelişmeler mühendislik, sağlık, işletme gibi birçok alanda zaman ve maliyet kazancı sağlamaktadır. Optimizasyon problemleri kullandıkları karar değişkenlerinin yapısına ve arama uzayına göre basit olarak sürekli veya ayrık olarak iki sınıfa ayrılabilir. Düello optimizasyon algoritması, sürekli optimizasyon problemleri için geliştirilmiş olup, ayrık problemlere uygulanabilmesi için bazı düzenlemeler gerekmektedir. Bu tez çalışmasında, düello optimizasyon algoritmasının ayrık problemlerin özel bir şekli olan ikili yapıdaki optimizasyon problemlerine uygulanabilmesi için bir yöntem önerilmiştir. Önerilen yöntemin karar değişkenleri ikili formda olup, komşuluk operatörü olarak mantıksal işlemler kullanılmaktadır. Geliştirilen yöntem one-max ve kapasitesiz tesis yerleşim problemleri üzerinde test edilmiştir. Yöntemin başarısı literatürdeki diğer yöntemlerle karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Yapılan çalışmaların çıkarımları ele alındığında, önerilen yöntemlerin, standart sapma ve yakınsama özellikleri ile, ikili optimizasyon problemleri çözümünde alternatif, rekabetçi ve güçlü oldukları görülmektedir. Böylece bu tez ikili optimizasyon alanında literatüre katkı sağlamaktadır.

ABSTRACT

Optimization problems have been applied in many dissiplinary fields, notably computer engineering and mathematics. One can achieve a satisfactory solution reducing total cost in a reasonable time through many different kinds of optimization problems and those problems can be applied in fields such as engineering, business and healthcare. Optimization problems are basically subdivied into two parts in terms of the typr of decision variables being used and the space; continuous and discrete. Duelist optimization were developed for continuous optimization problems and some measurements should be done before applying to discrete optimization problems. In this thesis, a method has been proposed to apply duelist optimization into 0-1 binary optimization problems; a special kind of discrete optimization. Decision variables in this method are in binary form and logic operators have been used as neighborhood operators. This proposed method were tested for one-max and resulted in uncapasited facilty location problems success. The success of the method has been compared with other methods in the literature. Considering the implications of the studies, it is seen that the proposed methods are alternative, competitive and robust in solving binary optimization problems with their standard deviation and convergence properties. Thus, this thesis contributes to the literature in the field of binary optimization.