Ayan, Kudret2024-09-292024-09-2920231306-4223https://doi.org/10.5281/zenodo.7559163https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1159281https://hdl.handle.net/20.500.14619/11287Cumhuriyetin ilân serüveni kolay olmamıştır. 23 Nisan 1920’de B.M.M.’nin açılması, 1 Kasım 1922’de Saltanatın lağvı ve 1923 yılının 13 Ekim’inde Anka-ra’nın başkent olmasından sonra cumhuriyet ilân edilmiştir. B.M.M.’nde konu görüşülmeye başlandığı vakitte cumhuriyet taraftarı olanlar kadar muhalefet olanlarda mevcuttu. 29 Ekim 1923’te ilân edilen Cumhuriyet halka top atışları ile duyurulmuştur. Mücadele-i Milliyenin baş aktörlerinden Kazım (Karabekir), Refet (Bele) ve Ali Fuat (Cebesoy) Paşalar ve Rauf (Orbay) Bey gibi isimler o vakitte An-kara’da bulunmamışlardır. Sabah uyandıklarında, gazetelerden ya da top atışlarından durumdan haberdar olmuşlardır. Cumhuriyet’in ilânını böyle haber alan paşalar, ilân karşısında şaşkınlıklarını gizleyememişlerdir. Anılarında da bu şaşkınlıklarını dile getirmişlerdir. Nutukta bazı paşalar cumhuriyet ile ilgili söylemlerinden dolayı tenkit edilmiştir. Bazı hatıratlarda da cumhuriyetin ilanının aceleye getirildiği dile getirilmektedir. Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa, kaleme aldığı eserinde bu konulara değinmektedir. Özellikle Rauf (Orbay) Bey’i eleştirmektedir. Cumhuriyetin ilânı, milli mücadelede Mustafa Kemal Paşa’ya arkadaşlık yapan kişilerin anıları ve Nutuk’a bakılarak araştırma yapılmıştır.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessArticle10.5281/zenodo.755916313818123115928135