Yazar "Çetin, Muhammet Hüseyin" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Ilık derin çekme prosesi için şekillendirme sıcaklıklarının belirlenmesi ve karakterizasyonu
    (Karabük Üniversitesi, 2015) Çetin, Muhammet Hüseyin; Arcaklıoğlu, Erol
    Sıcaklık, ılık şekillendirme prosesinde şekillendirilebilirliği sağlayan en temel fiziksel parametredir. Bu sebeple, proses kararlılığının sağlanması sıcaklık parametresinin doğru bir şekilde ölçülmesi ve analizine bağlıdır. Ilık işlem için kalıplara monte edilecek ısıtıcı ve ölçüm elemanlarının kalıp geometrisine ve tasarımcıya göre montaj bölgelerinin değişmesi, her bir kalıp sistemi için farklı sıcaklık değerlerinin ölçülmesine sebep olacaktır. Gerçek şekillendirme sıcaklığı değerlerinin tespiti için kalıp odaklı sıcaklık değerlendirilmesi yerine şekillendirilecek iş parçası malzemesi odaklı değerlendirme yönteminin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada, şekillendirilecek malzeme üzerinden alınan gerçek sıcaklık verileri proses parametresi olarak kullanılarak ılık şekillendirme prosesi analiz edilmiştir. Gerçek sıcaklık verilerini elde edebilmek için kapalı kalıp sisteminde sıcaklık ölçümünün yapılabileceği bir indeks malzeme geliştirilmiştir. İzotermal olmayan koşullar nedeniyle malzeme üzerinden elde edilen sıcaklık verileri eğriler yoluyla karakterize edilmiş ve ilgili eğriler şekillendirme sıcaklığı eğrileri (ŞSE) olarak adlandırılmıştır. Elde edilen eğrilerin karakteristik davranışları, AA5754-O, AA6061-T6 ve AA7075-T6 alaşımlarının ılık derin çekilmesi yoluyla araştırılmıştır. Derin çekme prosesi sac metal şekillendirme yöntemleri içerisinde en yoğun kullanım alanına sahip olduğu için tercih edilmiştir. Deneysel çalışmada giriş parametresi olarak sıcaklık eğrileri, baskı levhası basıncı ve ıstampa hızı parametreleri kullanılmıştır. Deneysel çalışmada öncelikli olarak kusursuz kap çekilebilirliğini sağlayan proses parametreleri belirlenmiş ve giriş parametrelerinin prosese etkileri analiz edilmiştir. Çıkış parametresi olarak derin çekilmiş numunenin fiziksel formu (marullanma ve yırtılma koşulları) niteliksel olarak, minimum kap yüksekliği değeri ise niceliksel olarak incelenmiştir. Deneysel çalışmanın bir sonraki adımında şekillendirmeyi arttırabilecek optimum sıcaklık koşulları, kap hacmi ve geri yaylanma parametreleri analiz edilerek araştırılmıştır. Optimum sonuçların yorumlanmasında varyans analizi (ANOVA) tekniğinden faydalanılmıştır. ŞSE eğrileri üzerindeki optimum noktaları belirleyebilmek için de her bir ŞSE üzerindeki sıcaklık ölçüm noktalarının birbirlerine göre farkları belirlenmiş ve elde edilen fark değerlerinin optimum ŞSE eğrisine göre trendi analiz edilmiştir. Elde edilen genel sonuçlar flanş-kap radyüsü bölgesinde yaklaşık 330 °C (rekristalizasyon sınırı), kap duvarı-ıstampa tabanı bölgesinde ise yaklaşık 100 °C sıcaklık değerlerinin ılık derin çekme prosesi için ideal optimum değerler olduğunu göstermektedir. İdeal optimum sıcaklıklara ulaşmak için geliştirilen yeni ŞSE'ler ile AA6061-T6 ve AA7075-T6 alaşımlarının limit çekme oranları arttırılmış ve ilgili alaşımlar için en uygun ŞSE değerleri belirlenmiştir. Ayrıca derin çekilmiş numunelerin cidarları boyunca kalınlık değişimleri incelenmiş ve korelasyon analizi ile sonuçlar değerlendirilmiştir. Cidar kalınlık değişimi grafiklerine göre incelme bakımından süreklilik gösteren bölgenin ıstampa radyüsü bölgesi olması sebebiyle ilgili bölgeye ait SEM görüntüleri alınmış ve mikro çatlak oluşumu incelenmiştir.