Yazar "Çuğ, Harun" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 2 / 2
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Döküm yöntemi ile tren tekerleği üretilebilirliğinin araştırılması
    (Karabük Üniversitesi, 2009) Çuğ, Harun; Candan, Ercan
    Ülkemizde tren tekerleği, ray ve demiryolu elektronik ekipmanları ne yazıktır ki üretilmemektedir. Son yıllarda, Karabük Demir-Çelik Fabrikalarında (Kardemir) yapılan yatırımlarla yerli ray üretimine öncelik verilerek bir adım atılmıştır. Ancak, tren tekerleği üretiminde dışa bağımlılık devam etmektedir. Tekerlekler Romanya'dan veya Ukrayna'dan, raylar ise Güney Afrika'dan satın alınmaktadır. Demiryollarının trilyonluk zararlarının dikkate değer bölümünü bu alımlar oluşturmaktadır.Tren tekerlekleri, geleneksel olarak çelik ingotlardan dövme olarak üretilmektedir. Ancak, dövme işlemi için 8.000 - 10.000 ton gibi çok büyük dövme preslerine ve hadde aparatlarına ihtiyaç olduğundan yatırım ve işletim maliyetleri çok yüksektir. Son yıllarda, metalurji alanındaki gelişmelere bağlı olarak USA, Hindistan ve GüneyAfrika'da tren tekerleği doğrudan döküm olarak üretilmektedir.Bu çalışmanın amacı döküm yöntemiyle tren tekerleğinin üretilebilirliğini araştırmaktır. USA, Hindistan ve Güney Afrika'da tekerlekler doğrudan karbon kalıba döküm olarak üretilmektedir. Doğrudan döküm için gerekli alaşım oranları üretici firmalarca patentlendirilmiş durumdadır. Dolayısıyla, bu çalışma tren tekerleği dökümü için mevcut patent kapsamı dışında kalan ve standartlarca belirtilen mekanik özellikler için doğrudan döküme uygun alaşım elemanı ve oranlarının araştırılması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır.
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Mg5al1Si ve Mg5al1Ti alaşımlarının korozyon ve mekanik özelliklerine Zn ve Mn ilavesinin etkisi
    (Karabük Üniversitesi, 2015) Çuğ, Harun; Ahlatcı, Hayrettin
    Bu çalışmada, döküm yöntemi ile üretilen magnezyum esaslı AS41, Mg5Al1Si ve Mg5Al1Ti master alaşımının mikroyapı, çekme dayanımı, korozyon ve aşınma direnci üzerine farklı oranlarda Zn ve Mn elementi ilavesinin etkisi araştırılmıştır. Master alaşımına Zn ve Mn ilavesi, %0,5, %1, %2 ve %4 oranındadır. Işık Optik mikroskobu (LOM), X–ışını kırınımı (XRD) analiz cihazı ve SEM mikroskobu, mikro karakterizasyonunun yapılması için kullanılmıştır. Mekanik özellikler; sertlik ve çekme deneyleri ile belirlenmiştir. Sertlik ölçümleri 0,5 HV yük altında, çekme testi 0,5 mm/dk çekme hızında test edilmiştir. Korozyon testleri ağırlık kaybı ve potansiyodinamik polarizasyon ölçüm metodları ile 30gr/l NaCl+10ml/l HCl çözeltisi içerisinde yapılmıştır. Aşınma testi ise pin on–disk tipi aşınma cihazında 5N, 10N, 20N ve 40N yük altında 0,5 m/s kayma hızında 2000 m aralıklarla toplamda 12000 m kayma mesafesinde uygulanmıştır. Mikroyapı sonuçları Mg5Al1Si ve Mg5Al1Ti master alaşımlarına Zn ve/veya Mn elementi ilavesi ile tane boyutunun inceldiğini ortaya koymuştur. Mikroyapı karakterizasyonu neticesinde bileşiminde %1 Si içeren AS41 ve Mg5Al1Si master alaşımının mikroyapısında ?–Mg matris içinde düşük oranda Zn ve Mn ilavesi ile Mg2Si partikülleri ve Mg17Al12 tane sınırı intermetaliği oluşurken yüksek oranda (%4) Zn ve Mn ilave edildiği zaman Mg2Si ve Mg17Al12 fazları ile birlikte ?–Mg matris içinde sırasıyla MgZn fazı ve Al6Mn fazı meydana gelmiştir. Mg5Al1Ti master alaşımında bileşime ilave edilen %1 Ti elementi herhangi bir faz oluşturmazken, yapıda sadece Mg17Al12 tane sınırı intermetaliği gözlenmiştir. Mg5Al1Si master alaşımına %4 oranında Zn ve Mn ilavesinde gözlenen fazlar %4 oranında Zn ve Mn ilave edilen Mg5Al1Ti master alaşımında da ortaya çıkmıştır. Her bir master alaşıma Zn ve/veya Mn ilavesi ile sertlik ve mekanik özelliklerde artış gözlenmiştir. En yüksek sertlik değerine Mg5Al1Si master alaşımına %4 Zn ilave edildiğinde 85 HV ile %44 artışla ulaşılmıştır. En yüksek akma mukavemeti ise yine Mg5Al1Si master alaşımına %4 Zn ilave edildiğinde 108 MPa ile %38 yükselme ile sağlamıştır. Si elementi ilaveli alaşımların Ti ilaveli alaşımlardan daha yüksek sertlik ve mukavemete sahip olması yapıda oluşan Mg2Si fazına dayandırılmaktadır. Korozyon dayanımı en yüksek olan Mg5Al1Ti–4Zn alaşımında yapıda oluşan Mg17Al12 fazı (?) ve MgZn intermetalik fazlarının korozyon oluşumuna karşı bariyer etkisi gösterdiği tespit edilmiştir. Ti içeren master alaşımının korozyon direnci Si içeren master alaşımının direncinden daha yüksek bulunmuştur. Ağırlık kaybına göre yapılan korozyon deneyi sonrası yüzeyden ve kesitten gerçekleştirilen optik mikroyapı, stereo mikroskop ve SEM incelemeleri ile EDS analizleri; korozyonun yüzeyden iç kısımlara lineer olarak ilerlediğini göstermiştir. Bu durum master alaşıma ilave edilen Ti elementinin katı eriğik oluşturmasından kaynaklanmaktadır. Ağırlık kaybı ölçüm testlerine benzer olarak potansiyodinamik polarizasyon deneyleri sonrası Mg5Al1Ti–4Zn alaşımının en düşük korozyon akım yoğunluğu (Icorr) değerine sahip olması yapıda katı eriyik oluşturan Ti elementi gibi bariyer etkisi oluşturan Mg17Al12 ve MgZn fazına dayandırılmaktadır. Aşınma sonuçları mukavemet sonuçları ile uyumlu olarak değiştiği görülmektedir. Aşınma deneyi sonuçlarında ağırlık kaybı kayma mesafesi grafikleri, sabit kayma hızında kümülatif ağırlık kaybı kayma mesafesi ile lineer olarak değişmiştir. Mg5Al1Si master alaşımı, Mg5Al1Ti master alaşımından daha iyi aşınma dayanımı gösterirken, Mg5Al1Si–4Zn alaşımı en yüksek aşınma dayanımı sergilemiştir. Aşınma deneyleri sonrası aşınma yüzeylerinde abrasif aşınma karakteristiğini gösteren yivlerin oluştuğu gözlemlenmiştir. Master alaşımının çinko içeriğinin artması ve uygulanan yükün azalması oluşan yivlerin genişliği ve derinliğini azaltmıştır. Uygulanan yükün artması ile aşınma izler daha derin ve geniş, plastik deformasyon ile numune yüzeyi dışına doğru uzamış çapaklanmalar görülmüştür.