Yazar "Özarpa, Cevat" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 7 / 7
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Akıllı raylı sistemlerde kullanılan alt sistemlerin kritik seviye analizi(2021) Özarpa, Cevat; Avcı, İsa; Kınacı, Bahadır FurkanUlaşımda raylı sistemlerin kullanımı, insanlar ve toplum üzerinde önemli ekonomik ve sosyal bir yere sahiptir. İnsan hayatı üzerinde etkisi olan diğer tüm sistemler gibi, raylı ulaşım sistemlerinin etkili bir biçimde kullanılabilmesi yeterli, güvenli adaptasyon ve emniyet ile sağlanmaktadır. Dijitalleşmeye imkân bulan tüm alanlar gibi, raylı ulaşım sistemleri de akıllı sistemlerin kullanıma imkân bulmakta ve gelişimini hızla sürdürmektedir. Raylı sistemlerde istasyonlar, demiryolu hatları, araç üstü ekipmanları ve merkezi yönetim sistemleri uygulama alanı bulan yapılar içerisindedir. Bu çalışmada akıllı raylı sistemlerde kullanılan kritik alt sistemler AHP yöntemi ile önceliklendirme seviyeleri hesaplanarak kritiklik analizleri yapılmıştır. Analizler yapılırken, 5 ayrı uzman görüşü alınmış derecelendirmeler uzmanların ortalama değerleri olacak şekilde ortaya konulmuştur. Yapılan kritiklik analizlerine göre riskler seviyelendirilmiş sistemsel olarak önemli yapılar ifade edilmiştir. Yapılan hesaplamalara göre, önem öncelikleri %26,65 ile sinyalizasyon sistemleri, %23,47 ile makas sistemleri olarak ortaya çıkmaktadır. Dijital gelişmeler ışığında akıllı raylı sistemlerin siber güvenlik açıklarına ve saldırılarına maruz kalabileceği ön görülmüştür. Bu tehditler sonucu sistemlerde siber güvenlik açısından gerekli çalışmaların yapılmasını zorunlu hale getirmiştir.Öğe Akıllı ulaşım araçlarında siber güvenlik ve çok katmanlı güvenlik önlemi(2022) Avcı, İsa; Özarpa, Cevat; Özdemir, Muammer; Kınacı, Bahadır Furkan; Kara, Seyit AliTeknolojide yaşanan hızlı gelişmelerle günümüzde kullanımı hızlı artan akıllı ulaşım araçları, artan talep ve sağladıkları kolaylıklar sebebiyle kısa zamanda dünya çapında önemli bir yere sahip olacaktır. Akıllı ve otonom ulaşım araçları alanındaki teknolojik gelişmeler söz konusu olduğunda hızlı bir ivme kazanıldığı göz ardı edilemez. Gelişmiş makine öğrenimi ve yapay zekâ tekniklerinden yararlanan yarı otonom ve otonom arabaların ortaya çıkmasıyla birlikte potansiyel riskler ve siber güvenlik zorlukları artmaktadır. Dahası, akıllı ulaşım sistemlerinin ve otonom araçların konuşlandırılması için gerekli Araçtan Araca (V2V) ve Araçtan Altyapıya (V2I) ara yüzler, potansiyel saldırı yüzeyini ve saldırı vektörlerini büyük ölçüde genişlettikleri için güvenlik risklerini daha da artırmaktadır. Yapay zekâ ve yazılımla çalışan bu araçlar her ne kadar sürücü güvenliği ve konforunu artırsa da dışarıdan gelebilecek siber saldırılardan dolayı büyük ölçekte can ve mal kaybına da sebep olabilmektedir. Bu nedenle, akıllı ulaşım araçları ile ilgili tehditleri ve siber güvenlik risklerini analiz etmek ve bu son derece karmaşık, heterojen ve değişken ortamın özelliklerini dikkate alarak bu riskleri ele almak için güvenlik önlemleri ortaya koymak son derece önemli hale gelmektedir. Bu çalışmada akıllı ulaşım araçlarına yapılan siber güvenlik saldırıları, doğabilecek sonuçlar ve alınabilecek güvenlik önlemleri açıklanmaya ve analiz edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca bu sistemlerde kullanılan çok katmanlı savunma sistemi incelenerek değerlendirilmiştir.Öğe Conjoint analysis of gps based orbit determination among traditional methods(2023) Öz, İbrahim; Özarpa, CevatThis Satellite operators rely on accurate satellite orbit estimation to ensure safe orbital operations, considering the influence of external forces. Traditional methods, such as single station angles and range (AZEL), along with range-to-range (RNG) techniques, have been widely employed by operators. However, the use of GPS signals for determining the orbits of geostationary communication satellites (GEO) has gained popularity due to its effectiveness. Extensive research has validated the reliability and efficiency of GPS-based GEO orbit determination. In this study, the performance of the GPS-based method is evaluated by comparing it with flight- proven techniques. Three GEO communication satellites located at different longitudes were analyzed using GPS- based, RNG-based, and AZEL-based methods. The results indicated that the GPS-based determined orbit had a root mean square error (RMSE) of 75.887 m, 372.420 m, and 768,223 m for Satellites A, B, and C, respectively, when compared with the RNG-based determined orbit. Similarly, the RMSE between the GPS-based and AZEL- based determined orbits was 133.287 m, 242.076 m, and 764.866 m for Satellites A, B, and C, respectively. These findings strongly support using GPS-based orbit determination, as it aligns with the results obtained from flight- proven RNG and AZEL methods. The study demonstrates the reliability and accuracy of the GPS-based orbit estimation method. Consequently, it encourages satellite operators to adopt GPS-based navigation for precise determination of communication satellite orbits. The comparison between AZEL vs. GPS and RNG vs. GPS methods reinforces the advantages of utilizing GPS-based navigation.Öğe Industry 4.0 and cybersecurity at automobile manufacturing in smart factories(2022) Özarpa, Cevat; Avcı, İsaThe automotive industry in smart factories is constantly developing depending on technology. Depending on the developing technology, security problems come to the fore. Industry 4.0 and cyber security are widely used in automotive sector applications as well as in all areas of our lives. These applications pose security threats to automotive users and drivers. Attacks on vehicle software, especially by autonomous vehicle users, endanger passengers and vehicle safety. It should take the necessary precautions to be protected against cyber-attacks and be equipped to solve the problem. The rapid change of technology in smart factories and with industry 4.0 brings new security vulnerabilities and new cyber attacks. The hostility arising from inter-sectoral competition has lost its value compared to previous periods and has left its authority to cyberattacks, threats, and damaging moves against system security. Industry 4.0 is also known as the Industrial Revolution Industry, which covers a specific production technology and the interests of many groups, and exchanges data without human use and innovative system. With this industrial revolution, which also plays an active role in the establishment of a smart factory, more useful work examples are obtained as it ensures that each data is collected and analyzed in the best way in the production area. In this study, cyber attacks in the automotive industry and cyber threats in automobile factories are examined. In addition, layered protection has been proposed by investigating how to take precautions against these attacks and threats.Öğe Kent içi akıllı ulaşımda karma çok kriterli karar verme yöntemi ile yeni hat kurulumunun belirlenmesi(2021) Özarpa, Cevat; Kınacı, Bahadır Furkan; Avcı, İsaEndüstrinin gelişmesi, şehirleşme ve ulaşım sistemlerinin gelişimine neden olmuştur. Yaşanan bu gelişmeler ile ulaşım sistemlerinde çeşitliliğin artması ve verimli sistemlerin önemi belirgin hal almıştır. Kent içi taşımacılıkta toplu ulaşım, yolculuk maliyetinin düşürülmesi, trafik yoğunluğu azaltması, çevre kirliliğinin azaltılması sebepleri ile en çok tercih edilmesi gereken ulaşım yöntemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Ulaşım sistemleri, dijital gelişmeler ile birlikte akıllı ulaşım yöntemini literatüre kazandırmış, çok daha verimli ve yönetilebilir bir hal almıştır. Dijital teknolojilerin kullanımı ile birlikte taşıtların izlenmesi, yoğunluk ve süreç takipleri, bakım süreçleri, biletlendirme, planlama süreçleri çok daha verimli bir hal almıştır. Toplu ulaşım planlamaları yapılırken farklı taşıma metodları arasında seçimler yapılmaktadır. Seçilebilecek yöntemlerin mevcut yapı ve ihtiyaçların değerlendirilebilmesi ile birlikte sistem özellikleri bakımından birbirlerine göre üstünlükleri kıyaslanmaktadır. Çalışmamızda yeni hat kurulumu yapılırken kent içi taşıma sistemlerinden, ülkemizde bölgesel olarak kullanılan veya kullanılma ihtimali olan yöntemler karşılaştırılmış en uygun yöntem önceliklendirilmesi sağlanmıştır. Uygulama yapılırken alternatifler arasında tercih yapabilmek için karma çok kriterli karar verme uygulaması yapılmış, kullanılan kriterlerin faktör ağırlıkları Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) metodu ile belirlenmiş ve en uygun alternatifin bulunabilmesi için PROMETHEE yöntemi kullanılmıştır. Yapılan karma çok kriterli karar verme uygulaması, raylı ulaşım sektöründen en az 10 yıllık tecrübeye sahip 5 ayrı uzmanın görüşü alınarak gerçekleştirilmiştir. Hat kurulumu için tercih yapılırken değişken kriterler için uygulanan AHP metodu sonuçlarına göre, Güvenlik; %30,49, İlk kurulum maliyeti; %21,87 ve Kapasite; %15,19 ile en önemli kriterler olarak tespit edilmiştir. Belirlenen kriter ağırlıklarına göre yapılan PROMETHEE uygulaması sonuçlarına göre, raylı ulaşım sistemlerinden olan metro, monoray, hafif metro ve tramvay türleri, finiküler, metrobüs, otobüs ve minibüs türlerinden daha çok tercih edilmesi gereken yöntem olarak belirlenmiştir. PROMETHEE yöntemi ortalama akım değerlerine göre tercih üstünlüğü, 0,3712 ortalama akım değeri ile metro yöntemi olarak belirlenmiştir.Öğe Rayli ulaşim sistemlerinde bakim yöntemlerinin verimlilik açisindan önceliklendirilmesi(2022) Kınacı, Bahadır Furkan; Özarpa, Cevat; Avcı, İsaAmaç: Yapılan çalışmada, raylı ulaşım sistemlerinde kullanılan bakım yöntemlerini verimlilik açısından değerlendirebilmek için literatürdeki çalışmalar, raylı sistemler verimlilik hesaplama kriterleri incelenerek çok kriterli karar verme metotları (ÇKKV) ile önceliklendirme yapılması amaçlanmıştır. Yöntem: Bakımın verimlilik üzerindeki etkisi belirlenmiş, uygulanan bakım metotları ve bakım metotlarının ulaşım verimliliğini etkilediği kriterler belirlenmiştir. Belirlenen kriterler ÇKKV metotları ile hesaplanmıştır. Bulgular: Çalışmamızda, bakımın arıza oluşumu ilişkisi nedeniyle verimliliği etkilediği ve verimliliği etkileyen 10 ayrı bakım kriteri olduğu, AHP uygulaması sonucunda, 10 kriter arasında %23,96 etki ağırlığı ile bakım maliyetinin en yüksek etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. PROMETHEE uygulamasında, tercih edilmesi gereken bakım yöntemleri olarak izleme yöntemi ile bakımın 0,8634 ortalama akım değeri ile ilk sıradaki yöntem olduğu, bu yöntemi aktif bakım (0,2437), periyodik bakım (0,1377), önleyici bakım (0,0685) ve fırsat bakım (0,0396) uygulamalarının takip ettiği tespit edilmiştir. Negatif yönlü ortalama akım değerine sahip operatör bakımı (-0,4353), yerinde bakım (-0,4549) ve düzeltici bakım (-0,4627) uygulamalarının tercih önceliği bulunmadığı tespit edilmiştir. Özgünlük: Çalışmada PROMETHEE uygulamasının, raylı ulaşım sistemlerinde kullanılan bakım yöntemlerinin verimliliği üzerinde kullanılmadığı görülmüştür. Çalışmanın raylı ulaşım sistemlerinde verimliliği etkileyen diğer başlıklar üzerinde uygulanabileceği ve literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Öğe Raylı sistemlerde kullanılan cer kancasının topoloji optimizasyonuna uygunluğunun değerlendirilmesi(2022) Özarpa, Cevat; Botsalı, Hüseyin; Kınacı, Bahadır FurkanYük ve yolcu taşımacılığı için raylı sistem taşıtları, çeken ve çekilen araçların birleştirilerek setler halinde kullanılması ile oluşturulmaktadır. Birden fazla vagon ve lokomotifin birleştirilmesi koşum takımları ismi verilen, cer ve fren kuvvetlerini ileten ekipmanlar ile gerçekleştirilir. Sıklıkla birden fazla taşıt birleştirilirken kanca kavramalı, yarı otomatik ve tam otomatik koşum takımları kullanılmaktadır. Koşum takımları taşıtlar arası statik ve dinamik yüklere maruz kalması ve özellikle çeken ve çekilen araçlar arasında hareketin direkt aktarılması için en kritik ekipman olması açısından özel incelenmesi gereken ekipmanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Son yıllarda eklemeli imalat benzeri üretim metotlarında gerçekleşen gelişmeler, geleneksel metotlarla üretilemeyecek geometrik ve yapısal farklılığa sahip malzemelerin üretilmesine olanak sağlamıştır. Geometrik ve yapısal olarak üretim kolaylığı malzeme üretiminde ağırlık, hacim, doğal frekans, yer değiştirme ve reaksiyon kuvvetlerine göre en uygun tasarımların yapılmasına imkân tanımaktadır. Belirtilen en uygun geometrik ve yapısal tasarımlar topoloji optimizasyonu gibi yapısal optimizasyon çözümleri kullanılarak gerçekleştirilebilmektedir. Çalışmamızda kanca kavramalı koşum takımında yüklere direkt maruz kalan cer kancası üzerinde yoğunluk tabanlı yöntemden üretilmiş olan simp yöntemi kullanılarak topoloji optimizasyonu gerçekleştirilmiştir. Ekipmanın optimizasyon öncesi statik analizleri yapılıp, yeterli iterasyon kullanılarak topoloji optimizasyonu gerçekleştirilmiş ve ortaya çıkan grafik model tersine mühendislik yapılarak katı modele çevrilmiştir. Uygulama sonucu 100 kN kuvvete maruz kaldığında yeterli dayanımı sağlamaya devam eden yeni katı modelin %8,33 oranında ağırlık kazanımı sağladığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışma ile cer kancası tertibatının topoloji optimizasyonu yapılmasına uygun olma durumu değerlendirilecektir.
