Yazar "Alkan, İmren" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Karçal Dağları’nın Güneyinde Göknar (Abies Nordmanniana (Stev.), Ladin (Picea Orientalis L.) Ve Sarıçam (Pinus Sylvestris L.) Ağaçları Üzerinde Dendroklimatolojik Analizler
    (2023-08-24) Alkan, İmren
    Hazırlanan çalışmanın amacı Karçal Dağları’nda sarıçam (Pinus sylvestris L.), göknar (Abies nordmanniana (Stev.) Spach. subsp. Nordmanniana) ve doğu ladininin (Picea orientalis L. carr.) alt ve üst yetişme sınırlarında, sıcaklık ile yağışın yıllık halka gelişimi üzerine etkisini analiz etmektir. Karçal Dağları Borçka ile Şavşat İlçeleri arasında doğal bir sınır oluşturmaktadır. Bununla birlikte çalışma alanını kuzeyde Gürcistan, doğuda Göze Dağı, güneyde Berta Vadisi ile batıda Çoruh Nehri sınırlandırmaktadır. Türkiye’de yıllık halka gelişimi ile iklim koşulları arasındaki ilişkileri farklı ağaç türleri için karşılaştırmalı olarak ele alan yayınların sayısının oldukça az olması nedeniyle bu çalışmanın literatüre önemli bir katkı sağlaması beklenmektedir. Ayrıca sıcaklık ve yağış koşullarında meydana gelebilecek olası değişikliklerin ağaçların çap artımı üzerinde etkilerinin anlaşılması bakımından çalışmanın katkı sunması umulmaktadır. Çalışmada alanın haritalar yardımı ile görselleştirilmesi için ArcGIS programı kullanılmıştır. Programda kullanılmak üzere gerekli veriler ilgili kurumlardan elde edilmiştir. Gerek çalışma alanının iklimi anlatılırken gerek iklim-halka ilişkileri kurulurken kullanılan veriler MGM’den alınmış ve amaca yönelik olarak düzenlenmiştir. Dendroklimatolojik analizler yapılırken uzun dönemli verilere sahip olması nedeniyle tercih edilen istasyonlar; Artvin, Yusufeli ve Ardanuç istasyonlarıdır. Çalışma kapsamında Karçal Dağları’nda, 2 Doğu Karadeniz göknarı (Abies nordmanniana (Stev.) Spach. subsp. Nordmanniana), 2 doğu ladini (Picea orientalis L. carr.), 2 sarıçam (Pinus sylvestris L.) olmak üzere toplamda 6 yöre kronolojisi (159,163;133,118;145 ve 98 yıllık) oluşturulmuştur. Analizler için tercih edilen örnekler göknar, sarıçam ve ladinin alt ve üst yetişme sınırlarından artım burgusu kullanılarak 15’er canlı ağaçtan 30’ar kalem olacak şekilde alınmıştır. Yıllık halka genişlikleri LINTAB-TSAB programında ölçülüp COFECHA programında eşleştirme yapılmıştır. Yıllık halka serileri ARTSAN programında standardize edilmiş, yaşa bağlı etkiler ortadan kaldırılmıştır. Yıllık halka gelişimi ile sıcaklık ve yağış arasındaki istatistik ilişkileri ortaya koymak amacıyla DENDROCLIM2002 programı yardımıyla her bir yöre kronolojisi için ayrı ayrı Tepki Fonksiyonları hesaplanmış ve 0,95 güven düzeyinde istatistik açıdan anlamlı ilişkiler belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre eylül ayı yağışlarının ladinler üzerindeki pozitif etkisi dikkat çekicidir. Çalışma sahasında sarıçam alt ve üst yetişme sınırları için temmuz ayı yağışlarıyla yıllık halka gelişimi arasında genel olarak pozitif ilişki tespit edilmiştir. Nisan ve ekim ayı yağışları tüm yöre kronolojileri için yıllık halka gelişimini negatif yönde, mayıs ve haziran yağışları ise pozitif yönde etkilemektedir. Önceki yılın ekim ayı yağışlarının halka gelişimine etkisi göknar üst sınırı dışında pozitif yönlüdür fakat istatistik açıdan anlamlı değildir. Sıcaklık yıllık halka ilişkileri analizi sonuçlarına göre önceki yılın ekim ayı ile halka oluşum yılının mayıs haziran ayının ortalama sıcaklıkları arasında negatif; şubat, mart ve temmuz aylarının ortalama sıcaklıklar ile halka gelişimi arasında pozitif yönlü ilişki ağır basmaktadır. Özetle sarıçam ve ladinlerin yıllık halka gelişimleri üzerinde özellikle bahar aylarında sıcaklığın, yaz aylarında ise yağışın etkisi açıkça görülmektedir. Son olarak işaret testi yapılarak geriye dönük iklim tahminlerinde kullanılabilecek aylar ve dönemler tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; haziran ayı toplam yağışlarında KLA yöresi için Artvin istasyonunda, mart ayı ortalama sıcaklıklarında KGU yöresi için Yusufeli ve Ardanuç istasyonlarında, mayıs ayı toplam yağış için KGA yöresinde Yusufeli ve Ardanuç istasyonlarında , mayıs-haziran dönemi için KLA yöresinde Yusufeli ve Ardanuç için anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bu sonuçlar, bundan sonraki çalışmalarda araştırma sahasının dendrokronolojik yöntemler kullanılarak geriye dönük iklim tahminlerinin yapılması açısından iyi bir potansiyele sahip olduğuna da işaret etmektedir. ?