Yazar "Zengin, Hüseyin" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    ZK60 magnezyum alaşımlarının döküm ve ekstrüzyon sonrası mekanik ve korozyon özelliklerine alaşım elementlerinin etkisinin incelenmesi
    (Karabük Üniversitesi, 2018) Zengin, Hüseyin; Türen, Yunus
    Bu çalışmada, ZK60 (Mg-6Zn-0,5Zr ağ.%) magnezyum alaşımlarına farklı alaşım elementlerinin mikroyapı, tekstür (tane yönlenmesi), çekme dayanımı, aşınma direnci ve korozyon direncine etkileri incelenmiştir. Alaşım elementi ilaveleri lantan (La) içerenler ve neodimyum (Nd) içerenler olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Öncelikle ZK60 alaşımına La ve Nd ilaveleri ayrı ayrı ağ.%0,2, 0,5 ve 1 oranlarında yapılmış ve daha sonra ağ.%1 La ve ağ.%1 Nd içeren alaşımlara itriyum (Y) ilavesi ağ.%0,5, 1 ve 2 oranlarında yapılmıştır. Son olarak en yüksek alaşım elementi oranlarına sahip olan ZK60-1La-2Y ve ZK60-1Nd-2Y alaşımlarına ağ.%0,5 oranında kalsiyum (Ca) ilavesi yapılmış ve bu alaşımın tek oranda etkileri de incelenmiştir. Alaşımların üretimi düşük basınçlı döküm yöntemi ile kontrollü argon (Ar) gaz atmosferi altında yapılmıştır. Üretilen alaşımlara 400 ?C' de 24 saat boyunca homojenleştirme tavlaması uygulanmış daha sonra hidrolik pres altında 16:1 ekstrüzyon oranında, 0,3 mm/s hızın- da ve 300 ?C ve 400 ?C olmak üzere iki farklı sıcaklıkta ekstrüzyon uygulanmıştır. Daha sonra döküm, homojen ve ekstrüzyon sonrası numunelerin mikroyapı incelemeleri yapılmıştır. Tane yönlenmeleri, çekme, aşınma ve korozyon deneyleri sadece döküm ve ekstrüzyon numunelerine uygulanmıştır. Mikroyapı incelemeleri, döküm halinde alaşımlama miktarı arttıkça birincil ?-Mg tane boyutunun azaldığını ve ikincil fazların hacim oranının önemli ölçüde arttığını göstermiştir. Ayrıca Nd içeren alaşımlarda ?-Mg tanelerinin La içerenlere nazaran daha etkin küçüldüğü ancak ikincil fazların hacim oranının daha az olduğu gözlenmiştir. Homojenleştirme sonrası ?-Mg tane boyutu bir miktar artmış, ikincil faz oranları ciddi miktarda azalmıştır. Ekstrüzyon sonrası bütün alaşımlarda dinamik yeniden kristalleşme mekanizması ile tane boyutları döküm ve homojen mikroyapılarına kıyasla aşırı derecede incelmiştir. Yeniden kristalleşme oranı alaşımlama miktarı ve ekstrüzyon sıcaklığı arttıkça artış göstermiştir. Yeniden kristalleşmiş tane boyutu ise alaşımlama miktarı arttıkça azalmış, ekstrüzyon sıcaklığı arttıkça artmıştır. Ayrıca La içeren alaşımlarda, döküm mikroyapısına zıt olarak, yeniden kristalleşmiş tane boyutunun Nd içeren alaşımlara kıyasla daha ince olduğu gözlenmiştir. Buna sebep olarak, La içeren alaşımların daha fazla ikincil faz partikülü içerdiği ve bu partiküllerin deformasyon sırasında daha etkin parçacık tesirli çekirdeklenme bölgeleri oluşturması gösterilmiştir. Alaşımlama miktarının ve ekstrüzyon sıcaklığının artması ile tabansal tekstür yoğunluğu azalma eğilimi göstermiştir. Mekanik testler sonucunda, döküm numunelerinde artan alaşım elementi ilavesi ile akma gerilmesinde sürekli bir artış gözlenmesine rağmen, maksimum çekme gerilmesinde ve % uzama değerlerinde sadece ağ. 0,2 La ve ağ. 0,2 Nd içeren alaşımlarda artış gözlenmiştir. Bu ilavelerin üzerinde maksimum çekme gerilmesi ve % uzama değerleri kaba ikincil fazların varlığı sebebiyle azalma göstermiştir. Ekstrüzyon sonrası mekanik özellikler döküm hallerine kıyasla ciddi miktarda artış göstermiştir. 300 ?C' de ekstrüzyon sonucunda 400 ?C' dekilere göre daha yüksek akma ve çekme değerleri elde edilmiştir ancak % uzama değerleri artan ekstrüzyon sıcaklığı ile artış göstermiştir. Korozyon deneyleri sonucunda, döküm halinin ekstrüzyon haline göre daha iyi korozyon direnci gösterdiği, alaşım elementi ilavesinin artması ile döküm ve ekstrüzyon halinde korozyon direncinin bir miktar azaldığı görülmüştür. Ekstrüzyon sıcaklığının korozyon direnci üzerinde kayde değer bir değişime neden olmadığı görülmüştür. Aşınma deneyleri sonucunda, artan alaşım elementi ilavesi ile aşınma dirençlerinde artış görülmüştür ve 300 ?C' de ekstrüze edilmiş numuneler diğerlerine göre daha iyi aşınma direnci göstermiştir.