Osmanlı devleti’nde kimsesiz çocuklara yönelik yabancı vegayrimüslim müdahaleleri (1840-1922)
| dc.contributor.author | Türkan, Hakan | |
| dc.date.accessioned | 2024-09-29T16:32:13Z | |
| dc.date.available | 2024-09-29T16:32:13Z | |
| dc.date.issued | 2020 | |
| dc.department | Karabük Üniversitesi | en_US |
| dc.description.abstract | Yapı ve yaratılış itibariyle zayıf ve aciz olan çocuk, hayatını sürdürebilmek için başkalarının bakım ve korumasına ihtiyaç duyar. Çocuğun, yaşadığı toplumda etkili bir güce sahip olamaması ona verilen önemi ve duyulan ilgiyi azaltmıştır. Zayıf ve aciz olması zaman zaman çocuğun fiziki ve ruhi eziyetler görmesine hatta yaşam hakkının elinden alınmasına neden olmuştur. İslâm anlayışı, çocuğun korunması ve hakları konusunda uyarılar yapmış aynı zamanda sıkı tedbirler almıştır. Osmanlı devlet ve toplumu, İslâm uyarı ve tedbirlerinin de katkısıyla çocukların korunması konusunda dikkatli davranmaya çalışmıştır. Ancak her toplumda olduğu gibi Osmanlı toplumunda da tüm uyarı ve tedbirlere rağmen çocukların haksız ve kötü muamelelere maruz kaldığı olmuştur. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ortaya çıkan askerî, diplomatik, sosyal ve ekonomik sorunlar en fazla çocukları etkilemiştir. Yaşanan savaşlar ve göçler nedeniyle ailesini kaybeden binlerce çocuk kimsesiz ve muhtaç duruma düşmüştür. Çocukların korunması amacıyla oluşturulan geleneksel kurumların yetersiz kalması, kimsesiz çocukların korunması konusunda yeni kurum ve anlayışların geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Buna bağlı olarak Osmanlı Devleti’nde ıslahhane ve yetimhane gibi kurumlar açılmıştır. Bununla birlikte özellikle savaşlar ve göçler nedeniyle ailelerinden kopan veya aileleri vefat eden çocuklar, Osmanlı Devleti’nin bir kısım gayrimüslim tebaası ile yabancı uyruklu bazı kimselerin hedefi olmuştur. Savaş ortamının getirdiği kargaşa ve otorite boşluğundan yararlanan kötü niyetli yabancı ve gayrimüslimler, Müslüman çocukları zorla ve hileyle ele geçirip onların dinlerine ve fikirlerine saldırmışlar böylece çocuğu savaşın bir unsuru haline getirmişlerdir. Dönemin Osmanlı hükümetleri, çocukların yabancı ve gayrimüslimlerin eline düşerek din ve fikirlerinin ifsat edilmesini önlemeye çalışmıştır. Ancak bunun tam olarak başarılabildiği söylenemez. Çünkü diplomatik baskıların artması ve savaşların kaybedilmesi gibi durumlarda Osmanlı hükümetleri, Müslüman çocuklara yönelik yabancı ve gayrimüslimlerin müdahalelerini önlemede zaman zaman aciz kalmıştır. Çalışma, Osmanlı Devleti’nde çeşitli nedenlerle kimsesiz ve muhtaç duruma düşen çocukların durumunu ve gayrimüslimlerle yabancıların kimsesiz çocuklar konusunda yürüttükleri faaliyetleri ele almaktadır. Çalışmada Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi kayıtları ve Osmanlı Devleti'nde kimsesiz çocuklarla ilgili literatürden yararlanılmıştır. | en_US |
| dc.identifier.doi | 10.9737/hist.2020.932 | |
| dc.identifier.endpage | 2597 | en_US |
| dc.identifier.issn | 1309-4688 | |
| dc.identifier.issue | 5 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 2577 | en_US |
| dc.identifier.trdizinid | 406891 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://doi.org/10.9737/hist.2020.932 | |
| dc.identifier.uri | https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/406891 | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.14619/11444 | |
| dc.identifier.volume | 12 | en_US |
| dc.indekslendigikaynak | TR-Dizin | en_US |
| dc.institutionauthor | Türkan, Hakan | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.relation.ispartof | History Studies | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Makale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.title | Osmanlı devleti’nde kimsesiz çocuklara yönelik yabancı vegayrimüslim müdahaleleri (1840-1922) | en_US |
| dc.type | Article | en_US |
