Yazar "Ayan, Kudret" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 2 / 2
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Atatürk’ün büyük nutuk’u ekseninde cumhuriyet’in ilânı
    (2023) Ayan, Kudret
    Cumhuriyetin ilân serüveni kolay olmamıştır. 23 Nisan 1920’de B.M.M.’nin açılması, 1 Kasım 1922’de Saltanatın lağvı ve 1923 yılının 13 Ekim’inde Anka-ra’nın başkent olmasından sonra cumhuriyet ilân edilmiştir. B.M.M.’nde konu görüşülmeye başlandığı vakitte cumhuriyet taraftarı olanlar kadar muhalefet olanlarda mevcuttu. 29 Ekim 1923’te ilân edilen Cumhuriyet halka top atışları ile duyurulmuştur. Mücadele-i Milliyenin baş aktörlerinden Kazım (Karabekir), Refet (Bele) ve Ali Fuat (Cebesoy) Paşalar ve Rauf (Orbay) Bey gibi isimler o vakitte An-kara’da bulunmamışlardır. Sabah uyandıklarında, gazetelerden ya da top atışlarından durumdan haberdar olmuşlardır. Cumhuriyet’in ilânını böyle haber alan paşalar, ilân karşısında şaşkınlıklarını gizleyememişlerdir. Anılarında da bu şaşkınlıklarını dile getirmişlerdir. Nutukta bazı paşalar cumhuriyet ile ilgili söylemlerinden dolayı tenkit edilmiştir. Bazı hatıratlarda da cumhuriyetin ilanının aceleye getirildiği dile getirilmektedir. Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa, kaleme aldığı eserinde bu konulara değinmektedir. Özellikle Rauf (Orbay) Bey’i eleştirmektedir. Cumhuriyetin ilânı, milli mücadelede Mustafa Kemal Paşa’ya arkadaşlık yapan kişilerin anıları ve Nutuk’a bakılarak araştırma yapılmıştır.
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Türk demokrasi tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi (1923-1960)
    (Karabük Üniversitesi, 2023) Ayan, Kudret; Koç, Nurgün
    Antik Yunanda ortaya çıkan bir yönetim biçimi olan demokrasi kuşkusuz farklı milletleri de etkisi altına almıştır. Bir dönem unutulan bu yönetim biçimi yüz yıllar geçtikçe yeniden canlanmıştır. Fransız İhtilâli etkisiyle Türkiye Cumhuriyeti Devleti bu esas üzerine "cumhuriyet rejimi" üzerine kurularak halkın da yönetime katılması sağlanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti ilk yıllarda tek partili yönetimde olsa da zaman zaman yeni partilerin kurulması CHP tarafından teşvik edilmiş ancak bazı durumların ortaya çıkmasıyla tek parti yönetimine geri dönüş olmuş ve ülke tek partiyle yönetilmiştir. Mustafa Kemal Paşa, ülkeyi partili cumhurbaşkanı olarak yönetmiştir. Milli Şef döneminde bu kanunlaştırılarak İsmet İnönü'nün ölünceye kadar ya da hastalık sebebiyle olmak şartıyla partili cumhurbaşkanlığı usulü bir müddet daha devam ettirilmiştir. CHP eşittir devlet olarak algılanmıştır. 1947'li yıllarda CHP kendince bir takım esasları tüzüklerinde değiştirmiştir. 1950'de ana muhalefete dönüştükten sonra halka kendini daha da yaklaştırmak için demokratik tutumlarını bir hayli artırmış ve iktidarı antidemokratik uygulamalarla suçlayarak demokrasi savunuculuğuna soyunmuştur. DP iktidarının zaman-zaman baskıcı tutum sergilemesiyle iktidarı demokrasi usulsüzlüğüyle itham etmiştir. Bu çalışmada Türk demokrasi tarihinde CHP'nin 1923-1960 yılları arasında demokratik tutumu detaylı incelemeye alınarak belgeler ve bulgular doğrultusunda ortaya konmaya gayret edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Demokrasi, Cumhuriyet, CHP, Parlamento, Türkiye.