Parkinson hastalarında bilişsel bozukluk düzeylerinin bazal ganglionların hacimleri ve korteks kalınlığı ile ilişkisinin incelenmesi
| dc.contributor.advisor | Öner, Zülal | |
| dc.contributor.advisor | Ertan Akan, Gülhan | |
| dc.contributor.author | Şahin, Necati Emre | |
| dc.date.accessioned | 2025-02-06T06:16:47Z | |
| dc.date.available | 2025-02-06T06:16:47Z | |
| dc.date.issued | 2025 | |
| dc.department | Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Anatomi Ana Bilim Dalı | |
| dc.description.abstract | Parkinson hastalığı (PH), bazal ganglionlardaki dopaminerjik bozulmalar sonucu motor ve bilişsel bozukluklara yol açan nörodejeneratif bir hastalıktır. Kortikal incelme ve striatal dengesizlik, PH'de erken dönemde bilişsel bozulmanın öngörücüleri arasında yer alır. Bu çalışmada, PH'de bilişsel bozukluk düzeylerine göre bazal ganglion hacimlerinin ve kortikal kalınlıkların karşılaştırılması, ayrıca bu yapıların nöropsikometrik ve davranışsal testlerle ilişkilerinin değerlendirilmesi amaçlandı. Çalışmaya 24 sağlıklı kontrol (SK), 22 bilişsel bozukluğu olmayan Parkinson hastası (PH-NB), 20 hafif bilişsel bozukluğu olan Parkinson hastası (PH-HBB) ve 14 demanslı Parkinson hastası (PH-D) olmak üzere toplam 80 kişi dahil edildi. Beyin görüntüleme verileri manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile elde edilip FreeSurfer yazılımıyla kortikal kalınlık ve bazal ganglion hacimleri analiz edildi. Bilişsel ve duygusal durumları değerlendirmek için Klinik Demans Derecelendirmesi (KDD), Mini Mental Durum Testi (MMDT), Wechsler Bellek Ölçeği (WBÖ), Saat Çizme Testi ve Geriatrik Depresyon Ölçeği (GDÖ) uygulandı. Kortikal kalınlık ve bazal ganglionların hacimlerinin gruplar arasındaki farkı ile bu parametrelerin davranış testleri skorlarıyla ilişkisi birlikte incelendi. Araştırmada, bazal ganglion bölgelerine ait hacim değerleri incelendiğinde, özellikle putamen, globus pallidus ve nucleus lentiformis bölgelerinde anlamlı farklılıklar tespit edildi. Putamen hacmi SK grubunda 4485,71 mm³, PH-NB grubunda 4595,00 mm³, PH-HBB grubunda 4439,11 mm³ ve PH-D grubunda 4046,54 mm³ olarak ölçüldü. Nucleus lentiformis hacimleri gruplarda sırasıyla 6311,03 mm³, 6505,76 mm³, 6342,32 mm³ ve 5806,39 mm³; globus pallidus hacimleri ise sırasıyla 1825,31 mm³, 1910,76 mm³, 1903,20 mm³ ve 1759,85 mm³ olarak hesaplandı. PH-D grubunda, diğer gruplara kıyasla putamen ve nucleus lentiformis hacimlerinde anlamlı bir düşüş bulundu (p=0,000; p<0,001), globus pallidus hacmi ise PH-NB grubuna göre anlamlı derecede daha düşük saptandı (p=0,017). Diğer bölgeler, thalamus (p=0,080), nucleus caudatus (p=0,060), neostriatum (p=0,100) ve corpus striatum (p=0,052), gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermedi. SK ve PH-NB gruplarında, pür bazal ganglion hacim verilerinin klinik testlerle korelasyon analizinde pozitif ilişkiler görülürken PH-HBB ve PH-D gruplarında negatif ilişkiler görüldü. Normalizasyon işlemi sonucunda ise gruplarda hacim verileri ile korelasyonların yön değiştirdiği gözlemlendi. Tüm beyin ortalama korteks kalınlığı, SK grubunda 2.36 mm, PH-NB grubunda 2.31 mm, PH-HBB grubunda 2.31 mm, PH-D grubunda ise 2.21 mm olarak ölçüldü ve PH-D grubu diğer tüm gruplara göre anlamlı şekilde daha ince bir korteks kalınlığına sahipti (p=0,000). SK ve PH-D grupları arasında yapılan karşılaştırmada sol hemisferde gyrus temporalis transversus, gyrus precentralis, gyrus frontalis superior ve gyrus fusiformis alanlarında anlamlı incelmeler gözlemlenirken, sağ hemisferde gyrus supramarginalis, sulcus temporalis superior kıyıları, gyrus fusiformis, precuneus, gyrus temporalis inferior ve gyrus precentralis bölgelerinde kortikal kalınlıkta incelmeler kaydedildi (p<0,001). Kortikal kalınlık ile klinik testler arasında belirgin ilişkiler gözlemlendi. Özellikle, farklı gruplarda MMDT, Saat Çizme Testi ve WBÖ gibi bilişsel testlerin, belirli kortikal alanlarla anlamlı ilişkiler gösterdiği bulundu. Çalışmada sadece PH-HBB grubunda GDÖ ile kortikal kalınlık arasında pozitif ilişkiler tespit edildi. Sonuç olarak, bu tez çalışmasında elde edilen bulgular, PH’nin bilişsel bozulma ile ilişkili nöroanatomik değişimlerini anlamada önemli bir katkı sağlamaktadır. Bazal ganglion hacimlerinde ve kortikal kalınlıkta gözlemlenen değişiklikler, bilişsel işlevlerin PH sürecinde nasıl etkilendiğini ortaya koymaktadır. Özellikle, putamen ve nucleus lentiformis gibi yapılar, bilişsel bozulmanın erken göstergeleri olarak değerlendirilebilecek potansiyel biyobelirteçlerdir. Bu sonuçlar, PH’nin erken tanısı ve tedavisinde, nöroanatomik değişimlerin önemli olduğu gözlendi. | |
| dc.description.abstract | Parkinson's disease (PD) is a neurodegenerative disorder that leads to motor and cognitive impairments due to dopaminergic dysfunctions in the basal ganglia. Cortical thinning and striatal imbalance are early predictors of cognitive decline in PD. This study aimed to compare basal ganglia volumes and cortical thicknesses according to the levels of cognitive impairment in PD, as well as to evaluate the relationships between these structures and neuropsychometric and behavioral tests. A total of 80 individuals were included in the study: 24 healthy controls (HC), 22 Parkinson's patients without cognitive impairment (PD-NC), 20 Parkinson's patients with mild cognitive impairment (PD-MCI), and 14 Parkinson's patients with dementia (PD-D). Brain imaging data were obtained using magnetic resonance imaging (MRI), and cortical thickness and basal ganglia volumes were analyzed using the FreeSurfer software. The cognitive and emotional status of the participants was assessed using the Clinical Dementia Rating (CDR), Mini-Mental State Examination (MMSE), Wechsler Memory Scale (WMS), Clock Drawing Test, and the Geriatric Depression Scale (GDS). The differences in cortical thickness and basal ganglia volumes between groups, as well as the relationship between these parameters and behavioral test scores, were examined. In the analysis of the basal ganglia volumes, significant differences were found, particularly in the putamen, globus pallidus, and lentiform nucleus regions. The putamen volume was measured as 4485.71 mm³ in the HC group, 4595.00 mm³ in the PD-NC group, 4439.11 mm³ in the PD-MCI group, and 4046.54 mm³ in the PD-D group. The lentiform nucleus volumes were 6311.03 mm³, 6505.76 mm³, 6342.32 mm³, and 5806.39 mm³, respectively, and the globus pallidus volumes were 1825.31 mm³, 1910.76 mm³, 1903.20 mm³, and 1759.85 mm³. In the PD-D group, significant reductions in the putamen and lentiform nucleus volumes were observed compared to the other groups (p=0.000; p<0.001), while the globus pallidus volume was significantly lower in the PD-NC group (p=0.017). Other regions, including the thalamus (p=0.080), caudate nucleus (p=0.060), neostriatum (p=0.100), and corpus striatum (p=0.052), did not show statistically significant differences between the groups. In the correlation analysis between the raw basal ganglia volume data and clinical tests, positive relationships were observed in the HC and PD-NC groups, while negative relationships were found in the PD-MCI and PD-D groups. After normalization, the direction of the correlations between volume data and clinical tests changed across groups. The average cortical thickness of the entire brain was 2.36 mm in the HC group, 2.31 mm in the PD-NC group, 2.31 mm in the PD-MCI group, and 2.21 mm in the PD-D group, with the PD-D group exhibiting significantly thinner cortical thickness compared to all other groups (p=0.000). A comparison between the HC and PD-D groups showed significant cortical thinning in the left hemisphere in areas such as the transverse temporal gyrus, precentral gyrus, superior frontal gyrus, and fusiform gyrus, while on the right hemisphere, cortical thinning was observed in the supramarginal gyrus, superior temporal sulcus, fusiform gyrus, precuneus, inferior temporal gyrus, and precentral gyrus (p<0.001). Notable relationships were found between cortical thickness and clinical test scores, particularly in cognitive tests such as MMSE, Clock Drawing Test, and WMS, which showed significant associations with specific cortical areas. In this study, positive correlations between cortical thickness and GDS were observed only in the PD-MCI group. In conclusion, the findings of this thesis provide significant insights into the neuroanatomical changes associated with cognitive impairment in PD. The observed changes in basal ganglia volumes and cortical thicknesses highlight how cognitive functions are affected during the course of PD. In particular, structures such as the putamen and lentiform nucleus may serve as potential biomarkers for early cognitive decline. These results indicate that neuroanatomical changes are important in the early diagnosis and treatment of PH. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.14619/15046 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Parkinson’s disease | |
| dc.subject | basal ganglia | |
| dc.subject | cortical thickness | |
| dc.subject | cognitive impairment | |
| dc.subject | dementia. | |
| dc.subject | Parkinson hastalığı | |
| dc.subject | bazal ganglion | |
| dc.subject | kortikal kalınlık | |
| dc.subject | bilişsel bozulma | |
| dc.subject | demans. | |
| dc.title | Parkinson hastalarında bilişsel bozukluk düzeylerinin bazal ganglionların hacimleri ve korteks kalınlığı ile ilişkisinin incelenmesi | |
| dc.title.alternative | İnvestigation of the relationship of cognitive impairment levels with the basal ganglion volumes and cortical thickness in parkinson's patients | |
| dc.type | Doctoral Thesis |
